اگر شرایط شغلی یا اجتماعی شما ایجاب می‌کند که امانت‌دار دیگران باشید یا خود مالی را به امانت به دیگری می‌سپارید واجب است نکات حقوقی پیرامون آن را خوب بدانید. چرا که اگر در نقش مدعی علیه فردی در دادگاه شکایت کنید و از دادگاه بخواهید او را به جرم بدعهدی و خیانت در امانت مجازات کند، موظف به اثبات آن هستید. اگر هم از شما شکایت شود باید از خود دفاع کنید و دلایل شاکی را بی اثر کنید.
در هیچ یک از این دو حالت نمی‌توانید از هر دلیلی برای قانع کردن قاضی استفاده کنید. قاضی تنها دلایل و مدارک خاصی را قبول می‌کند. برای مثال صرف امانت بودن مال نزد فرد باعث نمی‌شود او از نظر قانون امانت دار به حساب بیاید! به قول معروف هزار نکته باریک‌تر ز مو اینجاست.
اگر چه در هنگام بروز مشکل حقوقی عاقلانه است از وکیل متبحر کمک بگیرید، ولی دانستن این نکات خالی از فایده نیست. چون اثر فوق‌العاده‌ای در جلوگیری از وقوع جرم دارد. بنابراین اگر قصد دارید خودرو، ملک، جواهر، چک یا هرچیز دیگری را به امانت بگیرید یا امانت دهید، داشتن اطلاعات کافی و آشنایی با قانون برایتان ضروری است.
در این مقاله در مورد دو ماده قانونی ۶۷۳ و ۶۷۴ صحبت خواهیم کرد. پیشنهاد می‌کنیم اگر اطلاعات کافی از جرم خیانت در امانت ندارید، ابتدا مقاله توضیحات وکیل کیفری در مورد جرم خیانت در امانت را بخوانید.
ماده ۶۷۳ و ۶۷۴ درمورد خیانت در امانت
در ماده۶۷۳ و ۶۷۴ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ آمده است:
ماده ۶۷۳ : «هرکس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده‌است یا به هر طریق بدست آورده سو استفاده نماید به یک تا سه‌سال حبس محکوم خواهد شد».
ماده ۶۷۴: «هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هرکار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنابراین بوده است که اشیای مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که اشیاء نزد او بوده آن ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن ها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد».
طبق ماده ۶۷۳ هر کاغذ سفید یا سند سفیدی که به کسی داده می‌شود و پایین آن مهر یا امضا شده، در دست فرد امانت است و نباید از آن سوءاستفاده کرد. این اقدام، جرم و مستوجب مجازات است.
ماده ۶۷۴ نکات بسیاری برای توضیح دارد. بنابرای طبق نص صریح قانون عنصر مادی جرم عبارت است از استعمال، تصاحب، اتلاف و یا مفقود کردن مال مورد امانت که می تواند کبه شکل فعل یا ترک فعل باشد. تعارف زیر کمک شایانی به فهم بهتر موضوع می‌کند.
استعمال کردن:
مصرف کردن یا استفاده کردن از مال مورد امانت جرم است. برای مثال شخصی کلید منزلش را به امانت به کسی می‌دهد و به خارج از کشور سفر می‌کند. ولی امانت دار منزل را اجاره می‌دهد یا خود در آن ساکن می‌شود.
تصاحب کردن:
یعنی شخص امین مال را از آن خود بداند و با آن طوری رفتار کند که دیگران گمان کنند او مالک مال است.
اتلاف:
از بین بردن مال به شکل های گوناگون
مفقود کردن:
مال تلف نشده است اما دستیابی به آن برای مالک غیرممکن است.
در ادامه نکات عملی مهمی پیرامون اثبات این جرم در محاکم قضایی تشریح می‌شود.
نکات مهم پیرامون اثبات جرم خیانت در امانت
- یکی از مهم‌ترین کارهایی که در اثبات عهدشکنی اثرگذار است، ارسال اظهارنامه رسمی و مطالبه امانت است. این اظهارنامه تحت شرایطی می‌تواند مدرک خوبی برای اثبات دعوی در دادگاه باشد.
- در راستای اثبات این جرم، باید سپردن امانت به یکی از طرق قانونی و توسط مالک باشد. مثلا اگر خودرویی با سرقت در اختیار مجرم قرار گیرد و او آن را به امانت نزد دیگری بسپارد، چون تصرف مشروع و قانونی نبوده، جرم مورد بحث اتفاق نیوفتاده است.
البته باید توجه داشت این گفته جوازی برای به امانت گرفتن مال دزدی نیست. نگهداری از مال سرقتی در قانون کشور ما به موجب ماده‌ی ۶۶۲ قانون تعزیرات جرم است و برای آن مجازات تعیین شده است.
«هر کس با علم و اطلاع یا با وجود قرائن اطمینان‌آور به اینکه مال در نتیجه ارتکاب سرقت بدست آمده است آن را به نحوی از انحاء تحصیل یا مخفی یا قبول نماید یا مورد معامله قرار دهد به حبس از ششماه تا سه سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد. در صورتیکه متهم معامله اموال مسروقه را حرفه خود قرار داده باشد به حداکثر مجازات در این ماده محکوم می‌گردد».
- نکته دیگر مورد پرتکرار خیانت در مال مشاع است . این مسئله سبب طرح سوالات بسیاری از واحد مشاوره ثمین عدالت می‌شود. در مورد مال مشاع باید گفت چون شرکا در جزء جزء مال مشاع مالکیت دارند وقوع این جرم قابل پذیرش نیست .
- سوءقصد: واژه سوء‌نیت بارها در مواد مختلف قانون جزا بکار رفته است. با وجود اینکه قانون‌گذار در مواد قانونی تعریفی از سوء‌نیت بیان نکرده است اما تعابیری گوناگونی همچون عمد، قصد، سوء‌نیت عام، خاص و اراده و خواستن در قانون به چشم می‌خورد.
- مالک باید بتواند ثابت کند که مالک است و مال خودش را به فرد یا افرادی به صورت امانت داده است که یا نگهداری نماید و یا برای کار معینی به مصرف برساند.
- اگر مالی به امین سپرده شود و فوت کند و ورثه‌‌اش تصرفاتی به نفع خود در مال امانت کنند، مرتکب جرم خیانت در امانت نشده‌اند. دلیل این است که مال به آنها سپرده نشده است.
- نکته قبلی باعث ایجاد ابهامی می‌شود و برخی به اشتباه فکر می‌کنند اگر امانت‌گذار فوت کند و امانت‌دار مال را به ضرر ورثه متوفی تصاحب کند، این جرم محقق نمی‌شود که کاملا اشتباه است و ارکان وقوع این جرم بطور کامل برقرار است.
تیم با تجربه ما پاسخگوی سوالات حقوقی شما است. برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین و مشاوره حقوقی به صورت حضوری کلیک کنید.
امکان دیگری هم برای پرسیدن سوالاتتان ایجاد کرده‌ایم. می‌توانید با کلیک روی آیکون گفتگوی آنلاین حقوقی در پایین صفحه، با کارشناسان حقوقی ما در ارتباط باشید.
