وظایف وکیل و موکل نسبت به هم چیست؟
ارائه خدمات حقوقی با تمام خدماتی که در حوزه‌های مختلف ارائه می‌شود متفاوت است چون حساسیت بالایی دارد و مستقیما با حق افراد در ارتباط است و کوچکترین مسامحه‌ای باعث پایمال شدن حقِ صاحب حق می‌شود.
در موسسه حقوقی و داوری ثمین عدالت که با دغدغه کمک به احقاق حقوق افراد تاسیس شد ما بر این اعتقادیم که ایجاد فضایی شفاف می‌تواند کیفیت خدمات حقوقی ما را تضمین کند. اگر افراد از وظایف وکیل و موکل نسبت به هم آگاه باشند؛ همه چیز روشن خواهد شد و کافی است طرفین به وظایف و تعهدات خود عمل کنند تا همه چیز به خوبی پیش برود.
اینطور نیست که تنها وکیل وظایفی به عهده داشته باشد. قواعد رفتار و اخلاق حرفه‌ای بر نحوه تقسیم وظایف وکیل و موکل حاکم است. در برخی کشورها ممکن است دولت‌ها قوانین خاصی در زمینه تقسیم وظایف داشته باشند که موسوم به تخصیص اختیار بین وکیل و موکل است. با توجه به اهمیت این مسئله در این مقاله بر آن شدیم تا از تعهدات و وظایف وکلا در قبال موکلان و متقابلا موکلان در برابر وکلا برای شما بگوییم.
تعهدات وکیل
آگاهی شما به عنوان مخاطب و درخواست‌کننده خدمات از این موسسه سبب ساز بالا رفتن کیفیت خدمات و انجام تعهدات قانونی و اخلاقی ما در قبال شما خواهد شد. وظیفه وکیل انتخاب وسایل برای رسیدن به اهداف مشتری است. وکیل مسئول وظایفی است که شامل رویه‌های قانونی، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های دادگاه است. وکیل موظف است در خصوص روند دفاع و پیگیری پرونده با موکل مشورت کند. وکیل متعهد به انجام تعهداتش است.
وظایف وکیل و موکل نسبت به هم: در درجه اول وکیل باید در دفاع از موکل و پیگیری امور در دادگاه دلسوز و متعهد باشد. اگر شخصی که در پرونده‌ای اعلام وکالت کرده در پیگیری پرونده اقدامی که باید انجام می‌داده انجام ندهد، در انجام امور تاخیر داشته باشد و یا در دفاع از موکلش کوتاهی کرده باشد و موکل از این اقدامات او متضرر شود وکیل مقصر و مجرم است و باید زیان را جبران کند. وقتی وکیلی در سیستم قضایی کشور مسئولیت رسیدگی به امور پرونده را به عهده می‌گیرد متعهـد به انجـام اقدامات لازم است و این یعنی مسـئول خسارات عـدم ایفای تعهد نیز خواهد بود.
سوالی که درباره وظایف وکیل و موکل نسبت به هم ممکن است برای افراد و گاها وکلا پیش بیاید این است که آیا هیچ عذری از وکیل پذیرفته نبوده و رافع مسـئولیت او نخواهد بود؟ پاسخ به این سوال خیر است. البته در قانون تدابیری برای وکلا اندیشیده شده است تا در صورتی که بنا به شرایط قادر به دفاع از انجام امور نیستند قبل از رسیدن زمان مقرر استعفا دهند تا موکل به فرد دیگری مراجعه کند.
مصلحت موکل و خسارت ندیدن موکل
وکیل حدود اختیاراتی دارد و نباید از اختیاراتی که موکل به او داده تجاوز نکند. او نمی‌تواند اقدامی را که خارج از حدود اختیارش است انجام دهد.
همچنین نباید آگاهانه اقدامی کند که باعث متضرر شدن موکلش شود. مثلا اگر مقرر شده که به نمایندگی از موکل ملکی را بفروشد باید مصالح موکل را در نظر بگیرد و به قیمت عرف معامله کند در غیر اینصورت مقصر است. لازم به ذکر است در این موارد موکل می‌تواند با استناد به دلایلی مانند خیار غبن و خیار تدلیس درخواست فسخ معامله را مطرح نماید.
ماده ۶۶۳ و ۶۶۷ قانون مدنی درباره وظایف وکیل و موکل نسبت به هم می‌گوید:
« وکیل باید از چیزی که موکل اختیار داده و یا بر اساس قرائن و عرف و عادت در اختیار او است تجاوز نکند. هر اقدامی که وکیل بیرون از حدود انجام دهد نسبت به موکل فضولی است و موکل می‌تواند آن را قبول و یا رد نمایـد.»
اگر در اثر کوتاهی وکیل خسارتی به فرد موارد آید؛ طبق ماده ۶۶۶ قانون مدنی، وکیل مسـئول است چون نسـبت به موکل مانند اشـخاص ثالث است و طبق مقررات مربوط به تسبیب ضامن است. اجازه در وکالت رفع مسئولیت وکیل نیست.
بر اساس ماده ۹۵۳ قانون مدنی تقصیر اعم از تعـدی و تفریـط است. اگر وکیل تعهداتش را انجام ندهد و یا از آن تجاوز کند ضامن خسارات وارده بر موکل خواهد بود. البته این در صورتی است که در امر وکالت کوتاهی نموده و مقصر باشد.
امانت‌داری
وکیل شما مسئول تصمیم‌گیری در مورد رویه‌های قانونی و راهکارهای قانونی است. وظایف وکیل عمدتاً به امور فنی، حقوقی و تاکتیکی مربوط می‌شود زیرا از موکل انتظار نمی‌رود که از مراحل دادرسی اطلاع داشته باشد. دارایی مادی و معنوی فردی که به وکیل سپرده می‌شود نزد او حکم امانت را دارد. اگر وکیل هر تخلفی در اینخصوص کند غاصب است و ضامن هر تلف و نقصانی است که به مال وارد آید.
عدم واگذاری پرونده وکالت به دیگری
این نکته یکی از مهم‌ترین مواردی است که در این صفحه به آن اشاره می‌شود و شما باید توجه ویژه‌ای به آن کنید. وکیل حق ندارد وکالت را بدون اجازه به بهانه نداشتن وقت یا مشکلات شخصی و کاری به غیر واگذار کند. البته اگر صراحتا یا به دلالت قرائن حق توکیل به غیر به وکیل داده شده باشد این امر بلامانع است.
موکل
به‌عنوان یک قاعده کلی این وظیفه موکل است که مدارک و اطلاعات لازم را در اختیار وکیل قرار دهد. موکل باید وکیل خود را از جهت اصلی که می‌خواهد پرونده در آن جریان داشته باشد مطلع سازد. به‌عبارت‌دیگر وکیل شما قبل از اقدام در امور اساسی به اجازه موکل احتیاج دارد. بنابراین گرچه انتظار نمی‌رود موکل قانون را بداند اما باید ایده خوبی ازآنچه انتظار دارد داشته باشد و وکیل را از خواسته‌های خود مطلع کند.
مطلع کردن وکیل از جزئیات امور
جزئیاتی که ممکن است از نظر شما بی اهمیت به نظر بریند ممکن است برای وکیلتان مهم باشند. همه چیز را با جزئیات به وکیلتان شرح دهید. به‌این‌ترتیب وکیل می‌داند که برای شرایط خاص شما چه اقداماتی را انجام می‌دهد.
موکل نمی‌تواند از وکیل بخواهد کار غیرقانونی انجام دهد و بالعکس. از طرف دیگر موکل باید از وکیل خود انتظار داشته باشد که در مورد عواقب قانونی احتمالی هرگونه اقدام قانونی بحث کند.
انجام تعهدات مالی
همانگونه که شما از وکیل توقع دارید به تعهداتش پایبند باشد شما هم باید تعهدات مالی خود را به موقع انجام دهید.
صادق بودن با وکیل
متاسفانه گاهی موکلان رویه مخفی کاری و دروغ را پیش می‌گیرند. اکیدا توصیه می‌کنید با وکیلتان صادق باشید و نه به او دروغ بگویید و نه چیزی را از او پنهان کنید. یقین داشته باشید او مدافع حقوق شماست.
وظایف وکلا
وکلا در موارد زیر مسئول هستند:
انجام مسائل رویه‌ای
· اطمینان از اینکه پرونده در مهلت‌های قانونی شناخته شده پیگیری خواهد شد.
· انتخاب صحیح محلی که در آن به دعوا رسیدگی شود.
· تهیه لوایح و شکوائیه مناسب
· پاسخگویی به هرگونه اوراق دادگاهی که توسط طرف دیگر ثبت شده است مانند درخواست اسناد
· بررسی و مطالعه دقیق پرونده
· صحبت و دفاع از موکل در دادگاه
· ارتباط مرتب با موکل و ارائه گزارش کار
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وظایف وکیل و موکل نسبت به هم و یا مشاوره حقوقی می‌توانید به موسسه حقوقی ثمین عدالت مراجعه نمایید یا با شماره های ما تماس بگیرید.
