در دنیای شلوغ امروزی که منجر شده اختلافات بین اشخاص هم بیشتر شود آشنا نمودن افراد و اشخاص از حقوقی که نسبت به همدیگر دارند راه حلی است که میت واند موجب تصمیمات دیگری شود که از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی پیشگیری خواهد نمود از آن جمله موارد دعاوی خانوادگی است که امروزه ذهن اکثر خانواده ها را به خود مشغول نموده است. در این مقاله قصد داریم در خصوص سوالاتی که در مورد حضانت فرزند پرسیده می شوند را در اختیار شما بگذاریم.
سوال : آیا در صورتی که زنی حق حضانت طفل خود را داشته باشد با ازدواج او این حق سلب خواهد شد؟
در دعاوی خانوادگی با توجه بر ماده ۱۱۷۰قانون مدنی هر گاه مادر در مدتی که حضانت با او خواهد بود شوهر نماید حق حضانت با پدر می باشد اما با توجه بر آنکه ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده که از مصادیق بارز مصلحت اندیشی بر مصالح مرسله می باشد و با توجه بر اینکه رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاه ها و مقامات اجرایی لازم می باشد لذا در زمان تصمیم گیری در دعوای خانوادگی حضانت قاضی دادگاه از ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده استفاده کند و از ظاهر ماده ۱۱۷۰قانون مدنی صرف نظر بنماید و با رویکردی مصلحت گرا و با توجه به اوضاع و احوال طفل و مادرش و نیز با در نظر گرفتن امارات قضایی و قانونی مانند گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم جواز جدایی طفل از مادرش حتی در صورت شوهر کردن وی دادنامه را صادر نماید و ذکر این نکته لازم است که در دعاوی خانوادگی حضانت، برای زن تا ۷ سالگی حضانت هم حق و هم تکلیف بوده و بعد از ۷ سالگی حسب تصمیم دادگاه که معمولا برای زوج می باشد هم حق و هم تکلیف خواهد بود لذا قواعد مربوط به حضانت در زمره قواعد آمره بوده و اسقاط حق و تکلیف در هر یک از بازه های زمانی چه در متن قرارداد و چه در حکم دادگاه باطل محسوب می گردد و فاقد وجاهت قانونی است.
سوال: مدتی است از همسرم جدا شده ام و در مقابل مهریه تنها فرزندم را قبول کردم در حکم دادگاه خانواده و قانون مقرر گردیده شد که شوهرم ٢۴ساعت در هفته می تواند طفل را ملاقات کند آیا او می تواند با یک تماس تلفنی در زمانی که بچه را همراه خود دارد به مسافرت برای مدت زمان زیادی ببرد و اینکه من می توانم مانع او بشوم؟
در دعاوی خانوادگی حضانت بر طبق ماده ۴۲ قانون حمایت از خانواده خواهید توانست با این امر مخالفت کنید چراکه صغیر را نمی توان بدون رضایت شخصی که حضانت وی با او خواهد بود از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر فرستاد مگر در صورت مصلحت طفل لذا ایشان بایستی بعد از اتمام مدت ۲۴ ساعت طفل را به شما تحویل بدهد.
سوال: خانمی اعلام می نماید که یک برادر ۲۸ساله دارد که معلول ذهنی است و می گوید در صورت فوت پدر حضانت و قیمومیت برادر معلولش با چه کسی خواهد بود و او چگونه می تواند این حق را دارا باشد؟
دعاوی خانوادگی حضانت دارای شرایط و ویژگی های خاصی است . از نظر قانون تا زمان حیات پدر که ولی قهری نیز می باشد وظیفه نگهداری فرزند محجور خود را خواهد داشت. بعد از فوت او دادگاه خانواده مبادرت به صدور حکم به جهت نصب قیم صادر خواهد کرد. در این مورد که فرزند سن بالایی دارد بحث حضانت مصداق ندارد چرا که به محض رشید شدن فرزند حق حضانت پایان می پذیرد و دیگر طفل نمی باشد لذا یکی از راه ها درخواست قیمومیت خواهد بود ولی راه حل دیگر این است که پدر نسبت به برادرتان بعد از فوت شما را به عنوان وصی تعیین نماید که اختیارات بیشتری نسبت به قیم را دارا خواهید بود.
سوال: خانمی اعلام می کند که دارای دو فرزند می باشد و شوهرش از ناحیه هر دو پا دارای نقص عضو است آیا می تواند حضانت هر دو بچه را بگیرد؟
در دعاوی خانوادگی مطابق تصریح قانون مدنی، حضانت طفل تا ۷ سالگی با مادر می باشد و بعد از آن با پدر خواهد بود ولی در مورد پس از ۷ سال این واگذاری برای پدر به طور مطلق نمی باشد بلکه هرگاه بین پدر و مادر طفل در مورد حضانت او اختلاف ایجاد شود معیار تعیین دارنده حضانت صرفا مصلحت طفل خواهد بود. چرا که حتی با وجود نبود عیب و نقصی در پدر به تشخیص دادگاه، مصلحت طفل از جمله در وابستگی‌های شدید طفل و مادر و اثر سوء جدایی آنها از یکدیگر اقتضا می‌کند که حضانت او بر عهده مادرش باشد یا در این مورد خاص با توجه بر عیب و نقصی که پدر دارد بایستی دید که مصلحت طفل با بودن در کنار مادر می باشد و یا اینکه بودن در کنار پدر به نفع فرزند می باشد.
سوال: آیا همسر سابقم که حضانت فرزندم را بر عهده دارد می تواند بدون اجازه من او را از کشور خارج کند؟
در دعاوی خانوادگی حضانت با توجه بر اینکه در زمان صدور حکم محلی را برای ملاقات طفل در نظر می گیرند و به طور کلی محل اقامت طفل معلوم می گردد و قانونگذار اعلام نموده است که در صورت تغییر محل بایستی مراتب اعلام گردد و در این مورد تغییر محل خارج از کشور می باشد تا زمانی که مصلحت طفل در دادگاه به اثبات نرسد این عمل زوجه امکان پذیر نخواهد بود.
سوال: در صورتی که زوجین به صورت توافقی از هم طلاق بگیرند و زوج حضانت فرزند را به زوجه واگذار کرده باشد آیا زوج بعد از گذشت زمان این حق را دارد که تقاضای سلب حضانت فرزند را از زوجه بخواهد؟
در دعاوی خانوادگی در خصوص شرایط و موارد سلب حضانت در قانون مدنی به صراحت ذکر شده است و هر گاه زوجه در زمان حضانت فرزند دارای انحطاط اخلاقی بوده باشد که در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی موارد آن را ذکر کرده است زوج می تواند درخواست سلب حضانت را به دادگاه ارائه کند و با اثبات این موارد فرزند را تحویل بگیرد.
سوال: نگهداری طفل بعد از فوت والدین به چه صورتی می باشد؟
در دعاوی خانوادگی حضانت مطابق قانون در صورت فوت یکی از والدین حضانت طفل با شخصی خواهد بود که زنده می باشد و در صورتی که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند حضانت با جد پدری ( پدربزرگ) می باشد و بعد از او با اشخاص دیگر با رعایت ترتیبات ارث خواهد بود.
سوال : در صورتی که زنی حق طلاق بلاعزل داشته باشد و حضانت طفل را هم تا زمانی که شوهر نکند داشته باش آیا می تواند اقدام کند حق ازدواج خود را با بخشیدن نصف مهریه بگیرد یعنی اینکه حضانت بچه را کامل داشته باشد و شرط عدم ازدواج را از بین ببرد و حق ازدواج بگیرد؟
در دعاوی خانوادگی بعد از اینکه حکم طلاق صادر می گردد عملا شوهر حقی در جهت محدود کردن ازدواج بعدی زوجه نخواهد داشت و بعد از طلاق با رعایت ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده دادگاه می تواند بنا بر مصالح طفل حکم به ادامه حضانت مادر و یا سلب حضانت او بدهد.
سوال: در زمانی که زوج طفل زیر هفت سال را به زوجه تحویل نمی دهد چه اقدامی باید کرد؟
در دعاوی خانوادگی زوجه با مراجعه به دادگاه خانواده با ارائه دادخواست مبنی بر حضانت طفل اقدام به استرداد طفل می نماید و قاضی پس از بررسی موضوع و شرایط قانونی مبادرت به صدور حکم و تحویل طفل را خواهد داد و در صورتی که زوج درخواست حق ملاقات کرده باشد نسبت به او قاضی در حکم اوقات ملاقات طفل را ذکر خواهد کرد.
منابع :
برگرفته از قانون مدنی، قانون حمایت خانواده و سایر قوانین و مقررات در امور خانواده
