در ادامه مقالات سازمان حقوقی و داوری ثمین عدالت در مورد شرکت‌های سهامی عام، سهامی خاص و شرکت‌های تعاونی تولید و مصرف با ما همراه باشید تا در این مقاله اطلاعات مفید و خواندنی در خصوص شرکت تضامنی به شما ارائه دهیم. بر اساس ماده ۱۱۶ قانون تجارت، شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت عنوان مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود.
نکته مهم و جالب توجه این است که اگر دارایی یک این شرکت برای تادیه (ادا کردن) قروضش کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قرض‌های شرکت است. قراری که بین شرکا برخلاف این مسئله ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود.
نحوه تشکیل شرکت تضامنی
همانند شرکت با مسئولیت محدود در شرکت تضامنی به سرمایه شرکت، سهم الشرکه می‌گویند. سهم‌الشرکه به صورت اوراق تجاری قابل انتقال در نمی‌آید و قابل انتقال نمی‌باشد. مگر اینکه تمام شرکا رضایت داشته باشند. چنانچه این انتقال قهری باشد، مثلاً در اثر فوت یک شریک اتفاق بیفتد، شریک‌های دیگر در ابقا یا انحلال شرکت مختار هستند.
در این شرکت کلیه سرمایه شرکت را باید شرکا تأمین کنند که می‌تواند نقد باشد یا غیر نقد باشد. چنانچه سهم‌الشرکه نقد باشد برعکس شرکت‌های سهامی (که تعهد به پرداخت هم ممکن است)، اینجا باید در هنگام تشکیل شرکت پرداخت شود. چنانچه سهم غیرنقدی باشد باید همه آورده تسلیم شده باشد و سهم‌الشرکه غیر نقد حتما تقویم گردد.
برعکس شرکت‌های سهامی که قانون‌گذار در آنها حداقل سرمایه را معین کرده، در شرکت تضامنی چنین حداقلی وجود ندارد. روابط شرکا در این شرکت تابع شرکت‌نامه است.
مسئولیت شرکا در شرکت تضامنی طبق ماده ۱۱۶ قانون تجارت مشخص شده است. طبق این قانون هر یک از شرکا در قبال کل بدهی‌های شرکت مسئولیت تضامنی دارند. باید توجه داشت که طلبکار زمانی حق مراجعه به شرکا را دارد که اولاً شرکت ورشکسته یا منحل شده باشد؛ در ثانی امر تسویه به عمل آمده و دارایی شرکت برای دادن قرض و دِین آن کافی نباشد.
مسئولیت شرکا در چنین شرکتی نامحدود است. زیرا شرکا در هنگام تشکیل شرکت نمی‌دانند ضامن چه میزان بدهی خواهند بود. این امر از قواعد آمره (از مصدر امر است و در لغت به‌معنای فرمان) می‌باشد. توافق بر خلاف قواعد آمره بین شریک‌ها درست اما در مواجهه با اشخاص ثالث باطل و کأن لم یکن است. بنابراین مسئولیت شرکا در مقابل طلبکاران تضامنی و در مقابل سایر شرکا نسبی است.
تا زمانی که شرکت منحل نشده طلبکاران شخصی یعنی طلبکارانی که طلب آنها از شخص شرکا است نه شخص حقوقی، (مانند طلب مهریه همسر) حقی بر دارایی و اموال شرکت ندارند. اگر شرکت منحل شود طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکا نسبت به دارایی شریک حق تقدمی ندارند هر یک می‌تواند طلب خود را از اموال شریک استیفا نمایند. طلبکار شخصی شریک، حقی نسبت به دارایی شرکت ندارد. اما می‌تواند جهت استیفای طلب خود سهم بدهکار را از منابع شرکت استیفا نماید و توقیف منابع سهم‌الشرکه شریک را از دادگاه بخواهد.
تعداد شرکا در شرکت تضامنی
شرکت بین حداقل دو نفر و الزاماً برای امور تجاری تشکیل می‌شود. بنابراین تعداد حداقل شرکا در این شرکت‌ها طبق ماده ۱۱۶ قانون تجارت دو نفر است. در مورد اکثریت اعضا مرزی مشخص نشده است.
شرط وجود حداقل ۲ شریک هم در زمان تشکیل و هم برای بقا و ادامه فعالیت شرکت الزامی می‌باشد. از نظر قانون شرکا ممکن است شخص حقیقی یا شخص حقوقی باشند.
موضوع شرکت
با توجه به ماده ۱۱۶ قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران موضوع فعالیت شرکت تضامنی حتما باید فعالیت تجاری باشد. منظور از اعمال تجاری معاملات تجاری احصا شده (برشمرده شده) در ماده ۲ قانون تجارت است. پس باید توجه داشت که اگر شرکتی، در اساسنامه خود موضوع فعالیت خود را اشتغال به امور غیر تجاری قرار دهد، می‌توان حکم باطل بودن چنین شرکتی را از دادگاه تقاضا کرد.
حدود اختیارات مدیران
با توجه به ماهیت شرکت تضامنی طبق ماده ۱۰۵ قانون تجارت محدود اختیارات مدیران در اساسنامه این شرکت نه تنها در قبال مدیران، شرکت و شرکا است؛ بلکه در قبال اشخاص ثالث نیز دارای اعتبار است. طبق مواد ۱۲۱ و ۵۱ قانون تجارت مسئولیت مدیر در قبال شرکا همان مسئولیتی است که وکیل در قبال موکل دارد.
مدیریت در شرکت تضامنی
طبق مواد ۱۲۰ قانون تجارت این شرکت با یک مدیر نیز قابل اداره می‌باشد. مدت مدیریت مدیران در این شرکت ممکن است محدود یا نامحدود باشد. بر عکس شرکت‌های سهامی که بحث هیئت مدیره و مدیر عامل در آنها مطرح شده، اینجا چنین بحثی وجود ندارد و صرفا به اصطلاح مدیر اکتفا شده است. البته اساسنامه شرکت می‌تواند هیئت مدیره یا مدیرعامل را نیز پیش‌بینی کند. مدیران شرکت ممکن است در ضمن شرکت‌نامه و یا اساسنامه انتخاب شوند و یا در خارج از آن.
موارد انحلال شرکت تضامنی
به موجب ماده ۱۳۶ قانون تجارت، شرکت تضامنی در موارد ذیل منحل می‌شود:
- وقتی که شرکت مقصودی را که برای آن تشکیل شده بود انجام داده و یا انجام آن غیر ممکن شده باشد.
- زمانی که شرکت برای مدت معینی تشکیل و مدت منقضی شده باشد.
- در صورتی که شرکت ورشکست شود.
- در صورت تراضی تمام شرکا
- در صورتی که یکی از شرکا به دلائلی انحلال شرکت را از دادگاه تقاضا نماید و دادگاه آن دلائل را موجه دانسته و حکم به انحلال بدهد. ولی هر گاه دلائل منحصرا مربوط به شریک یا شرکا معین باشد دادگاه می‌تواند به تقاضای سایر شرکا به جای انحلال حکم به اخراج شریک یا شرکاء معین بدهد.
- در مورد فسخ یکی از شرکا
- در صورت ورشکستگی یکی از شرکا
- در صورت فوت شریک و حجر یکی از
مباحث مربوط به شرکت‌ها و قانون تجارت بسیار تخصصی هستند و ساده‌ترین نکته در آن بار حقوقی دارد و تعهد آور است. لذا حتما از متخصص امر کمک بگیرید و مطمئن گام بردارید و حاشیه امنی برای سرمایه خود ایجاد کنید. برای مشاوره با وکیل شرکت‌ها و استفاده از تجربه وی می‌توانید با ما تماس بگیرید.
