در بررسی شرکت تعاونی تولید و مصرف برای اینکه تعریف قانونی آن را بدانیم، طبق ماده ١٩٠ قانون تجارت، داریم: شرکت تعاونی تولید، شرکتی است که بین عده‌ای از ارباب حِرَف (حرفه‌ها) تشکیل می‌شود. و شرکا مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیا یا اجناس به کار می‌برند. حداقلی برای میزان سرمایه در این شرکت وجود ندارد و حداکثر سهام هرگز نمی‌تواند از یک هفتم کل سرمایه بیشتر باشد.
با استناد به قانون اساسی که مقرر می‌دارد بخش تعاونی شامل شرکت‌ها و موسسات تعاونی تولید و توزیع است؛ که در شهر و روستا طبق ضوابط اسلامی تشکیل می‌شوند؛ می‌توان تقسیم‌بندی زیر را در نظر گرفت:
- شرکت‌های تعاونی تولید شهری
- شرکت‌های تعاونی تولید روستایی
- شرکت‌های تعاونی توزیع شهری
- شرکت‌های تعاونی توزیع روستایی
تعاونی‌های تولید شامل تعاونی‌هایی هستند که در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش، صید ماهی و… فعالیت می‌کنند. شرکت‌های تعاونی تولیدی یا توزیعی علاوه بر گرفتن مجوز تشکیل از وزارت تعاون برای انجام فعالیت حسب قوانین و مقررات مربوط، موظف به گرفتن مجوز لازم از دستگاه‌های ذیربط نیز می‌باشند.
در اساسنامه شرکت تعاونی نوع فعالیت و نوع شرکت اعم از تولید یا توزیع بودن باید قید گردد. نکته قابل ذکر این است که موضوع شرکت‌های تعاونی محدود نیست. هرگونه عملیاتی را که در اساسنامه آن پیش‌بینی شده باشد می‌تواند انجام دهد. در شرکت‌های تعاونی ممکن است اعضا دارای سرمایه و سهم یکسان از سود نباشند. اما هر عضو بدون توجه به درصد سهام یک رای دارد و نسبت سهام به رای وجود ندارد. در واقع تعاونی متکی به اعضا است نه سرمایه.
نحوه تشکیل شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکت تعاونی زمانی تشکیل می‌شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه و آورده غیر نقدی تقویم و تسلیم شده باشد. شرکت تعاونی اعم از تولید یا مصرف ممکن است مطابق اصول شرکت سهامی یا بر طبق مقررات مخصوصی که با تراضی شرکا ترتیب داده شده باشد، تشکیل شود. ولی در هر حال مفاد مواد ۳۲ و ۳۳ باید مد نظر قرار گیرد. مسئولیت شرکا در این شرکت تا میزان سرمایه متعلق به آنها است.
«ماده ۳۲ قانون تجارت: مبلغ اسمی سهام و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه باید متساوی باشد.»
«ماده ۳۳ قانون تجارت: مبلغ پرداخت نشده سهام هر شرکت سهامی باید ظرف مدت مقرر در اساسنامه مطالبه شود. در غیر این صورت هیات مدیره شرکت باید مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را به منظور تقلیل سرمایه شرکت تا میزان مبلغ پرداخت شده سرمایه دعوت کند و تشکیل دهد وگرنه هر ذینفع‌حق خواهد داشت که برای تقلیل سرمایه ثبت شده شرکت تا میزان مبلغ پرداخت شده به دادگاه رجوع کند.
تبصره – مطالبه مبلغ پرداخت نشده سهام یا هر مقدار از آن باید از کلیه صاحبان سهام و بدون تبعیض به عمل آید.»
تعداد شرکا و موضوع فعالیت در شرکت تعاونی تولید و مصرف
حداقل تعداد اعضای شرکت تعاونی ۷ نفر می‌باشد. البته با توجه به آیین نامه قانون بخش تعاون مصوب ۱۳۷۱، این تعداد بر اساس نوع شرکت تعاونی متفاوت است. در خصوص موضوع شرکت تعاونی تولید و مصرف ماده ۱۹۲ قانون تجارت بیان می‌کند شرکت تعاونی مصرف شرکتی است که برای مقاصد زیر تشکیل می‌شود:
– فروش اجناس لازم برای مصارف زندگی، اعم از اینکه اجناس مزبور را شرکا ایجاد کرده یا خریده باشند.
– تقسیم نفع و ضرر بین شرکا نسبت به خرید هر یک از آنها
موارد انحلال شرکت تعاونی تولید و مصرف
الف- تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده
ب- کاهش تعداد اعضا از حد نصاب در صورتی که ظرف مدت ۳ ماه تعداد اعضا به نصاب مقرر نرسد.
ج- انقضای مدت تعیین شده در اساسنامه و عدم تمدید آن
د- توقف فعالیت بیش از یک سال بدون عذر موجه
ه- عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط پس از سه بار اخطار کتبی
و-ورشکستگی شرکت
ثمین عدالت با بیش از هفتاد وکیل خبره پایه یک دادگستری آماده پاسخگویی به سوالات حقوقی شماست. با سازمان حقوقی و داروی ثمین عدالت تماس بگیرید.
