دادگاه انقلاب یکی از محل‌های پر رفت و آمدی است که هر روزه میزبان تعداد زیادی از متهمان، خانواده آن‌ها و شاکیان است. به همین دلیل احتمال انتقال ویروس از افراد بیمار یا ناقل، به سایرین بسیار زیاد است. لذا اقدامات دادگاه انقلاب برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا بسیار مهم است. ضدعفونی کردن این مکان و رعایت نکات بهداشتی در دادگاه انقلاب برای جلوگیری از شیوع این بیماری در محیط‌هایی مثل محیط زندان موثر است. در این مقاله علاوه بر بیان اقدامات انجام گرفته برای جلوگیری از کرونا، قصد داریم بیشتر از دادگاه انقلاب بدانیم و از جایگاه و صلاحیت‌های آن با شما سخن بگوییم.
جایگاه دادگاه انقلاب در قانون
مطابق ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۱۳۹۲، دادگاه انقلاب، یکی از انواع دادگاه های کیفری محسوب می شود. با وجود این، دادگاه انقلاب، در مواردی به دعاوی حقوقی نیز رسیدگی می کند. از همین روست که در قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، همانطور که از عنوان قانون مزبور، برمی آید، دادگاه های انقلاب هم در شمار سایر مراجعی که موظف به اجرای آن قانون هستند ذکر شده است (ماده ۱ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی)
تا قبل از تصویب قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ برای دادسراها و دادگاه های انقلاب، آیین دادرسی جداگانه ای مقرر نشده بود و نحوه رسیدگی، صدور و ابلاغ رای، تجدید نظر خواهی و … حسب مورد، تابع آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی یا کیفری بود، اما بعد از لازم الاجرا شدن قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۴/ ۱۲ / ۱۳۹۲ ، همین قانون ملاک عمل و رسیدگی دادسرا و دادگاه انقلاب است.
همچنین تا قبل از تصویب قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، تعدد قاضی وجود نداشت اما در ماده ۲۹۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ گفته شده است: « دادگاه انقلاب برای رسیدگی به جرائم موجب مجازات مندرج در بندهای الف، ب، پ، و ت ماده ۳۰۲ این قانون، با حضور رئیس و دو مستشار تشکیل می شود. دادگاه برای رسیدگی به سایر موضوعات، با حضور رئیس یا دادرس علی البدل یا یک مستشار تشکیل می شود.
تبصره- مقررات دادرسی دادگاه کیفری یک به شرح مندرج در این قانون، در دادگاه انقلاب، در مواردی که با تعدد قاضی رسیدگی می کند، جاری است.
صلاحیت های دادگاه انقلاب
به موجب ماده ۵ قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب ۱۵/ ۴ / ۱۳۷۳و رأی وحدت رویه شماره ۶۶۴ هیئت عمومی دیوان عالی کشور مورخ ۳۰ / ۱۰ / ۱۳۸۲ دادگاه های انقلاب صلاحیت رسیدگی به جرائم ذیل را دارند:
١- کلیه جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی و محاربه با افساد فی الارض
۲- توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری
٣- توطئه علیه جمهوری اسلامی ایران یا اقدام مسلحانه و ترور و تخریب موسسات، به منظور مقابله با نظام
۴- جاسوسی به نفع اجانب
۵- کلیه جرایم مربوط به قاچاق و مواد مخدر
۶- دعاوی مربوط به اصل ۴۹ قانون اساسی
* مطابق ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ به جرایم زیر در دادگاه انقلاب رسیدگی می‌شود:
الف) جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی، محاربه و افساد فی الارض، بغی، تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران با اقدام مسلحانه با احراق، تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام
ب) توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری
پ) تمام جرایم مربوط به مواد مخدر، روانگردان و پیش سازه ای آن و قاچاق اسلحه، مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل
ت) سایر مواردی که به موجب قوانین خاص در صلاحیت این دادگاه است.
پیشگیری از کرونا در دادگاه انقلاب
همانطور که بیان شد، دادگاه انقلاب یکی از مکان‌های پر تردد است که هر روز چند صد نفر از اقصی نقاط کشور در آن آمد و شد دارند. لذا برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا، ضدعفونی کردن محیط را در دستور کار خود قرار داده است. بنا به گفته رئیس دادگاههای انقلاب تهران ضدعفونی کردن فضای دادگاه به خوبی انجام می‌شود و سالن‌ها، میز و صندلی‌ها هر روز ضدعفونی می‌شوند.
طبق گفته‌های موسی غضنفرآبادی رئیس دادگاههای انقلاب، زندانیان برای حضور در جلسات رسیدگی به پرونده و قبل از حضور در دادگاه، هنگام خروج از زندان مورد بررسی قرار می‌گیرند. وی درباره ضدعفونی کردن زندانیان پس از ورود به دادگاه بیان نمود: پس از آنکه زندانیان وارد دادگاه انقلاب شدند، یک بار دیگر هم بررسی می‌شوند و تمهیدات لازم برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا به عمل می‌آید. ضدعفونی کردن وسایل، سالن‌ها و میز‌ها در دستور کار قرار گرفته و این کار هر روز انجام می‌شود.
با شیوع ویروس کرونا دستگاه قضایی هم بخشنامه‌ای برای اعطای مرخصی به زندانیان واجد شرایط صادر نموده که به گفته سخنگوی دستگاه قضا، این بخشنامه مشمول بیش از پنجاه و چهار هزار زندانی شده است. هر ساله در آستانه سال نو به زندانیان مرخصی اعطا داده می‌شود. اما امسال با توجه به شرایط پیش آمده، زودتر از موعد این اقدام پیشگیرانه انجام شده است. همچنین تاکید شده است تا جایی که امکان پذیر است، با استفاده از سامانه ابلاغ الکترونیک و پیام کوتاه اطلاع رسانی به اصحاب پرونده صورت پذیرد.
اعتقاد ما در سازمان حقوقی ثمین عدالت ایستا بر این است که همه افراد باید تا حد قابل قبولی دانش حقوقی داشته باشند. لذا برآنیم که با ارائه مطالب حقوقی با زبان ساده و به روشی متفاوت، گامی در این راستا برداریم و افرادی را که پیگیر مطالب آموزشی رایگان ما هستند، در مقابل کلاهبرداران و سوءاستفاده‌گران بیمه کنیم. مطالب آموزشی ما را از طریق وبسایت و صفحات اجتماعی ثمین عدالت دنبال کنید.
