دعاوی کیفری ناشی از تصادفات رانندگی

با توجه به اینکه وسایل نقلیه روزبه روز افزایش می یابد این امر موجب شده است که تصادفات رانندگی نیز بیشتر گردند و دعاوی کیفری برمبنای این موضوع درمراجع قضایی مطرح گردد. منظور از جرایم ناشی از تخلفات رانندگی، جرمی که بر اثر تخلف از مقررات مربوط به رانندگی حادث شده است خواهد بود و این جرم  تقصیر مرتکبی که بر اثر تخلف از مقررات حاصل شده ملاک می باشد.

لذا نتیجه حادثه در تصادف رانندگی متعدد و متفاوت خواهد بود گاهی  مضروب و یا مجروح و یا کشته شدن مجنی‌علیه می باشد. به طور کلی تصادفات و وقایعی که بر اثر  رانندگی ایجاد می گردد شامل خسارتی، جرحی و فوتی می باشند.در این مقاله سعی داریم که مراحل رسیدگی به این دعاوی را مورد بررسی قرار بدهیم.

رسیدگی به پرونده تصادفات خسارتی

در خصوص این تصادفات  بایستی به محل وقوع توجه داشت و با توجه به آن مامورین درون شهری و یا پلیس راه مبادرت به  انجام اقدامات لازم می نماید.با توجه بر اینکه در این موارد از تصادفات هیچ مصدومی وجود ندارد بایستی از صحنه عکس تهیه شود و مسیر بازگردد تا مانع ترافیک در جاده ها  شود و اگر با آمدن پلیس این امر انجام نشود پلیس اختیار دارد که با آن دو بخاطر بستن مسیر برخورد قانونی کند. پلیس بعد از رسیدن کروکی را تنظیم و مقصر را معلوم خواهد کرد. کروکی به دو صورت می باشد: کروکی سازشی، کروکی غیرسازشی

کروکی سازش

در دعاوی کیفری ناشی از تصادف رانندگی هر گاه دو طرف حادثه قبول نمایند که کدام یک مقصر و کدام بی تقصیر می باشد کروکی که تنطیم می شود سازشی خواهد بود. در این مواقع مدارک دو طرف حادثه شامل گواهینامه، کارت خودرو، کارت بیمه شخص ثالث و برگ معاینه ی فنی کامل باشد.نکته دیگر این است که در مواردی هم که خوردو به اشیا و موانع طبیعی مثل درخت یا گاردریل برخورد نموده است شخص برای اینکه بتواند از بیمه خسارت بگیرند بایستی کروکی سازش تنظیم شود.

کروکی عدم سازش

در دعاوی کیفری ناشی از تصادفات رانندگی هرگاه بین طرفین سازش صورت نپذیرد و یا به دلایلی که در ذیل به آن اشاره می نمایم کروکی غیر سازش برای دادگاه کیفری ترسیم می­شود. دلایلی که منجر به  صدور کروکی غیر سازش می گردد عبارتند از: عدم قبول نظریه افسر، عدم تکمیل مدارک مثل گواهی نامه، بیمه نامه، خسارت بالای تعهد بیمه نامه مقصر حادثه و در مورد تصادفات جرحی و فوتی.

بعد ازاینکه  کروکی صادر می گردد و مامور صلاحیت دار نیز نظرش را اعلام نمود طرف زیان دیده و غیر مقصربا  مراجعه به بیمه خسارت خود را تا سقف تعهد بیمه گذارمی تواند دریافت کند. هر گاه مقدار زیانی که وارد شده است  بیشتر از سقف تعهدی است که بیمه متعهد شده و طرف مقصرنیز مازاد زیان را پرداخت نکرده باشد در این حالت به دادگاه مراجعه می کند و مبادرت به طرح دعوا می نماید . بعد از شکایت در خصوص موضوع مربوطه تحقیقات لازم انجام می شود و بعد از انجام تشریفات قانونی و صدور دستور کارشناسی و اظهارنظر کارشناس در مورد میزان خسارتی که وارد شده است دادگاه اقدام به صدور رای می نماید. 

مرجع صلاحیت دار در این موارد تا مبلغ بیست میلیون تومان شورای حل اختلاف و بیشتر از این مبلغ نیز دادگاه حقوقی خواهد بود. و سایر مقررات مربوط به اجرا انجام خواهد شد.

روند رسیدگی به پرونده تصادف جرحی

دعاوی ناشی از رانندگی که منجر به جرح شده ، دعاوی کیفری می باشد در این حالت  علاوه بر افسر راهنمایی و رانندگی، افسـر نیروی انتظامـی هم در صحنه حـاضرشده و اقدام به تنـظیم گـزارش می نماید. بعد از اینکه گزارش تنظیم و کروکی عدم سازش هم ترسیم شد با انتفال مصدوم و یا مصـدومان به بیمارستـان ،خودروهای طرفین نیزتوقـیف و به پارکینگ انتقال داده خواهد شد. در این حالت طرفین برای رسیدگی به موضوع بایستی به دادگاه کیفری مراجعه نمایند. روند به این صورت می باشد که طرفین یا یکی از آنها با مراجعه به دادسرا ، شکایت کیفری را ارائه می کند و مدارک و نامه پزشکی قانونی و بیمه نامه، کوپن بیمه مقصر در پرونده ضبط  شده و پس از استعلام اصالت بیمه نامه به دستور مقام قضایی، بیمه نامه مقصر به عنوان قرار پذیرفته خواهد شد و در صورت نیاز قرار صادر خواهد شد.  پس از انجام امور مربوط به دادزسی و تشریفات قضایی و صدور کیفرخواست و ارجاع به دادگاه  کیفری و صدور حکم ، نسبت به موضوع اجراییه صادر می شود. واحد اجرای احکام مبادرت به اقدامات لازم در جهت اجرای احکام ار جمله ابلاغ به مقصر و ارسال نامه به بیمه جهت پرداخت دیه و یا وصول دیه را انجام خواهد داد.

در دعاوی کیفری ناشی از تصادفات جرحی مجازات هایی در نظر گرفته شده است که حتی می تواند مجازات حبس را نیز به همراه داشته باشد که مـطابق با مواد ۷۱۶و۷۱۷و۷۱۸ قانون مجازات اسلامی خواهد بود و قانونگذار در برخی موارد و با رعایت و ویژگی های وقوع جرم به تشدید مجازات پرداخته است که از آن جمله در زمانی است که راننده مست بوده و یا فاقد گواهینامه رانندگی است.ماده ۷۱۸ به این موضوع به خوبی پرداخته است.

تصادفات فوتی

نوعی دیگری از تصادفات وجود دارد که برای طرفین آثار سو بیشتری را به همراه خواهد داشت آنهم تصادف منجر به فوت می باشد. نکته قابل ملاحظه این است که در برخی موارد نیز تصادف جرحی می باشد و شخص در سر صحنه مصدوم شده  اما بعد از اینکه به بیمارستان منتقل می گردد و در زمان درمان بر اثر جراحاتی که به او وارد شده فوت می نماید تصادف تغییر ماهیت می دهد و از جرحی به فوتی تغییر خواهد نمود. در دعاوی کیفری ناشی از تخلفات رانندگی که به فوت منجر می شود موضوع رسیدگی بنا بر اهمیت پیچیده تر خواهد بود ولی رعایت اصول کلی همانند مراحلی است که در تصادفات جرحی رعایت خواهد شد. این نکته حائز اهمیت می باشد که رسیدگی به قتل غیرعمد ناشی از تصادفات رانندگی صلاحیت دادگاه کیفری بوده و پس از انجام تشریفات و تحقیقات و همچنین اظهارنظر پزشکی قانونی در مورد اینکه علت مرگ چیست و پس از اغلام نظر کارشناس جهت اینکه تصادف به چه نحوی بوده و مقصر چه کسی است ، پرونده جهت صدور رای از دادسرا به دادگاه و پس از صدور حکم قطعی پرونده جهت اجرای حکم به واحد اجرای احکام ارسال خواهد شد.

در پایان بایستی به این نکته اشاره نمایم که  در دعاوی کیفری ناشی از تخلفات رانندگی هرگاه به هر دلیلی از جمله ورشکستگی شرکت بیمه و یا فرار مقصر از سر حادثه ، وراث شخصی که  فوت نموده است نتوانند دیه خود را دریافت کنند، جهت دریافت دیه صندوقی به نام صندوق خسارات بدنی وجود دارد که با رعایت مقررات قانونی  شخص می تواند دیه خود را مطالبه کند.

منابع

برگرفته از قانون مجازات اسلامی

برگرفته از محشای قانون مجازات اسلامی / دکتر گلدوزیان