همانطور که احتمالا می‌دانید دو نوع دعوای حقوقی وجود دارد. دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی. شکایت کیفری در حوزه دعاوی دسته اول مطرح می‌شود و هدف آن مجازاتِ مرتکب جرم است. لازم به توضیح است که در دعاوی حقوقی، هدف جبران خسارت است.
مرجع تعقیب دعاوی کیفری
مرجع پیگیری شکایت کیفری در کشور ما مشابه بسیاری از نقاط جهان دادسراها هستند. وقتی کسی مرتکب جرم کیفری می‌شود پیگیری جرم توسط دادسرا و به نمایندگی از طرف جامعه انجام می‌شود. طبق بند الف ماده ۳ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب اصلاحی سال ۱۳۸۱ دادسرها موظف به انجام این مولرد هستند:
• احضار
• کشف جرم
• تعقیب متهم به جرم
• اقامه دعوا از جنبه حق‌اللهی
• حفظ حقوق عمومی و حدود اسلامی
• اجرای حکم
• رسیدگی به امور حسبی وفق ضوابط قانونی
البته امور دادسرا به رسیدگی دعاوی کیفری محدود نمی‌شود و در امور حقوقی نیز وظایفی برای او در نظر گرفته شده است.
قانون آیین دادرسی کیفری
آیین دادرسی کیفری مجموعه مقررات و قواعدی است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، میانجی‌گری میان طرفین، نحوه رسیدگی، صدور رأی، اعتراض به آرا، اجرا، تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی و ضابطان دادگستری و رعایت حقوق متهم، بزه‌دیده و جامعه وضع می‌شود. طبق تعریفی که آن را خواندید رعایت حقوق از سه منظر مورد تاکید قرار گرفته است:
۱٫ متهم
۲٫ بزه‌دیده
۳٫ جامعه
شکوائیه و کیفرخواست در شکایت کیفری
در شکایات کیفری نیاز به فرم خاصی همچون دادخواست نمی‌باشد و شکایت به صورت شفاهی هم مطرح می‌گردد. البته باید در دادسرا و یا کلانتری در صورت‌مجلس قید شود و به امضای شاکی نیز برسد. در بیشتر مواقع شکایت به شکل یک نوشته کتبی است که به آن شکواییه می‌گویند که به دادسرا یا کلانتری تحویل داده خواهد شد. نکته اساسی که باید در نظر داشته باشیم این است که شکایت خود را در دادسرا مطرح کنیم به این علت که در صورت شکایت در کلانتری به دلیل اینکه کلانتری اجازه ورود ندارد و باید موضوع از طریق دادسرا به آن‌ها ارجاع شود پرونده به دادسرا ارجاع شده و در اینجا زمان طولانی برای شکایت سپری خواهد شد.
در شکواییه باید مشخصات کامل شاکی، موضوع شکایت و تاریخ و محل وقوع جرم، ضرر و زیان وارده به مدعی، ادله وقوع جرم و اسامی و مشخصات شهود در صورت امکان به طور کامل ذکر شود. هزینه طرح شکایات کیفری به نسبت دعاوی حقوقی کمتر است و در صورت موفقیت، مجازات سنگین‌تری نیز در انتظار مجرم خواهد بود. اشخاص علاقه بیشتری نسبت به طرح شکایت کیفری دارند ولی ذکر این نکته هم لازم است که اثبات یک جرم سخت‌تر از اثبات یک دعوای حقوقی است. البته با کمک گرفتن از موسسه حقوقی و در اختیار قرار دادن پرونده خود به یک وکیل کارکشته این موارد تماماً قابل حل خواهد بود.
نکته دیگر در شکایات کیفری در خصوص مراجعه به دادسرا است و اینکه باید به چه دادسرایی مراجعه کرد؟ بیشتر مردم تصور می‌کنند که باید به دادسرای محل خود مراجعه کنند ولی اینطور نیست و این موضوع بستگی به محلی که جرم در آن واقع شده است دارد. جالب است بدانید هرگاه شخصی مرتکب چند جرم در حوزه‌های قضایی مختلف گردد، رسیدگی به شکایت نسبت به او در دادگاهی خواهد بود که مهم‌ترین جرم در حوزه آن اتفاق افتاده است. همچنین در مورد برخی از اشخاص دادگاه‌های خاصی تشکیل می‌شود و دادگاه‌ها و دادسراهای عمومی و انقلاب به جرائم آن‌ها رسیدگی نمی‌کنند. مثلاً درصورتی‌که متهم کمتر از ۱۸ سال سن داشته باشد، دادسرا و دادگاه‌های اطفال به جرائم وی رسیدگی می‌کنند همچنین به جرائم نظامیان در دادسراها و دادگاه‌های نظامی رسیدگی می‌شود و جرائم روحانیون نیز در دادگاهی به همین نام تحت رسیدگی قرار می‌گیرد.
کیفرخواست
کیفرخواست از جمله مسائل حیاتی در شکایت کیفری است که به معنی تقاضای دادستان از دادگاه برای صدور احکام مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی درباره متهم می‌باشد. در طرح شکایات کیفری، کیفرخواست باید شامل نکات زیر باشد:
الف- مشخصات هویتی متهم، سن، شغل، تابعیت، مذهب، محل اقامت و …
ب- آزاد، تحت قرار تأمین یا نظارت قضائی بودن متهم و نوع آن و یا بازداشت بودن به همراه بیان علت و زمان بازداشت
پ- نوع اتهام، تاریخ و محل وقوع جرم
ت- ادله انتساب اتهام
ث- مستند قانونی اتهام
ج- سابقه محکومیت کیفری
چ- خلاصه پرونده و وضعیت روانی متهم
روند ثبت شکایت کیفری
روند ثبت شکایت کیفری شامل مراحل کلی زیر است:
• دادسرا: اگر قصد طرح شکایت از کسی را دارید باید به دادسرایی که جرم در حوزه آن رخ‌داده است مراجعه کنید.
• تهیه شکوائیه: برای ثبت دعوی کیفری باید برگه شکوائیه تهیه کنید. در این خصوص می‌توانید از وکیل کیفری کمک بگیرید.
• ثبت الکترونیک شکوائیه: شاکی یا وکیل قانونی وی باید اقدام به ثبت الکترونیکی در سامانه ثبت‌نام الکترونیک شکوائیه کنند.
• شروع رسیدگی به شکایت و تحقیقات مقدماتی
• رسیدگی در مرحله‌ی نخستین
• رسیدگی در مرحله‌ی تجدیدنظر
بعد از شکایت، دادسرا مبادرت به تحقیق و جمع‌آوری ادله می‌کند و با تکمیل پرونده بعد از صدور قرار مجرمیت پرونده را به دادگاه کیفری ارسال می‌کند. لذا در صورتی که در مرحله دادسرا بتوان با دلایل و مدارک متقن نسبت به موضوع دفاع کرد می‌توان در همین مرحله حکم برائت را از دادسرا اخذ کرده و پرونده مختومه شود و در صورت ادامه رسیدگی به دلیل قرار مجرمیت ابتدا کیفرخواست صادر می‌شود و بعد از تأیید دادستان به دادگاه کیفری جهت رسیدگی و صدور حکم ارسال می‌شود. بعد از صدور حکم حق اعتراض برای طرفین وجود دارد و آن‌ها می‌توانند بنابر مهلت‌های قانونی مبادرت به اعتراض نمایند و پس از صدور حکم قطعی موضوع به اجرای احکام ارجاع و شکایت کیفری مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
در پایان لازم است دو نکته را در خصوص شکایات کیفری گوشزد کنیم. مورد اول این است که در مورد شکایت‌های کیفری تا آن جایی که امکان دارد به‌جای ورود به دادسراها از طریق صلح و سازش اقدام نمایید و موضوع را به داوری بسپارید. در این موسسه حقوقی خدمات داوری عادلانه و تخصصی ارائه می‌شود که تاکنون راهگشای حل مشکلات زیادی بوده است.
همچنین اگر قصد طرح دعوی کیفری دارید از وکلا کمک بگیرید تا احتمال موفقیتتان در سایه تجربه و دانش وکلای کیفری افزایش یابد. بارها هشدار داده‌ایم که ممکن است یک اقدام اشتباه گره کوری در پرونده شما ایجاد کند. با افتخار آماده ارائه خدمات حقوقی ممتاز در زمینه شکایت کیفری توسط تیم متبحر و متخصص موسسه حقوقی ثمین عدالت هستیم. خط اختصاصی ثمین عدالت با شماره ۰۲۱۲۶۷۱۱۲۸۹۰ در اختیار شما است. برای تماس از تمام نقاط کشور نیاز به شماره‌گیری کد نیست
