در این مقاله سعی را بر این گذاشته ایم که بدون ارائه تعریفی از دعاوی حقوقی مالی و یا پذیرفتن یکی از تعریفهای بیان شده به وسیله حقوقدانان، صرفا به جهت به هر چه بیشتر روشن تر شدن موضوع و آشکار کردن نظر و دیدگاه قانونگذار درملاک ومعیار مشخص نمودن دعاوی مالی از غیر آن تنها به دلیل کاربردی و عملی و در جهت حل مسائل موجود، در تشخیص آن با عنایت به قوانین و مقررات موضوعه، و آرای وحدت رویه ای که توسط هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر شده است و همچنین رویه حاکم بر دادگاه حقوقی و نظریه های مشورتی اداره حقوقی دادگستری معیارهایی را ارائه کنیم و مصادیق دعاوی مالی را در حد توان و بضاعت خود معلوم و معین نمائیم تا با شناخت بهتر این دعاوی از برخی مسائل از جمله اطاله دادرسی و یا تضییع حق افراد بدلیل عدم تجدیدنظرخواهی و یا فرجام و حتی در برخی موارد اعاده دادرسی پیشگیری نمائیم نکته ای که لازم به یادآوری قبل از اینکه به انواع اینگونه دعاوی بپردازیم است این خواهد بود که به نظر می رسد قانونگذار در هر جا که از واژه های «بهای خواسته» ، «ارزش خواسته» ، «قابلیت ارزیابی »، «نصاب دادگاه » و«اختلاف در مالکیت »استفاده کرده باشد نظر به مالی بودن دعوا داشته خواهد بود که در اینگونه موارد با پذیرش این نکته تشخیص دعاوی حقوقی مالی از غیر آن در بسیاری از موارد چندان کار دشواری نخواهد بود و در نتیجه نیازی به ارائه تعریف مشخصی از این دست دعاوی نخواهد بود. حال پس از شرحی از موضوع به انواع آن به شرح ذیل می پردازیم.
انواع دعاوی حقوقی مالی:
دعاوی حقوقی مالی که مربوط به معاملات و قراردادها می گردد:
۱- الزام به تنظیم سند اتومبیل، ساختمان، زمین، تلفن و مواردی مشابه این، مطابق نظریه مشورتی ۷۸۷۱/۷-۲۹/۶/۷۷ و همچنین رأی اصراری به شماره ۳۵۴۷-۳۰/۱۱/۴۱
۲- ابطال اسناد مالکیت اتومبیل، ساختمان، زمین، تلفن و…
۳- دعوی بطلان تعهد و معامله ای که در مورد امور مالی خواهد بود.
۴دعوای حقوقی حق فسخ و حق شفعه
۵- الزام نمودن در خصوص تحویل مبیع
۶- در مورد مطالبه ثمن
۷- درباره اثبات اقاله یا الزام به احضار خوانده جهت اقاله قرارداد منعقده در دادگاه حقوقی درصورتی که موضوع معامله مال بوده باشدو با توجه بر اینکه اقاله فی نفسه خود به نوعی فسخ تلقی می گردد و با توجه بر اینکه حق فسخ از امور مالی می باشد لذا موضوعات مربوط به اقاله هم مالی خواهد بود.
۸- مسترد نمودن مبیع
۹- مطابق با ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی مسترد نمودن ثمن معامله
۱۰- در صورتی که درقراردادها وجه التزامی معین شده باشد مطالبه آن وجه التزام مالی خواهد بود.
۱۱- مطالبه وفای به شرط و عهود راجع به معاملات و قراردادها مشروط براینکه مورد مطالبه قابل ارزیابی باشد.
۱۲- ااقامه دعوا برالزام شرکت بیمه به پرداخت غرامت
۱۳- در خصوص انحلال شرکت بازرگانی که مطابق بر ماده ۱۹۹ قانون تجارت است.
۱۴- در مورد بطلان شرکت به دلیل نبودن شرایط عقد
۱۵- در زمانی که در دادگاه حقوقی اقمه دعوا بر مبنای ادعای وقفیت
دعاوی حقوقی مالی درباره امور خانواده
– استرداد شیربها
– استرداد جهیزیه
– مطالبه مهریه
– در باره مطالبه نفقه معوقه و ایام عده وافزایش نفقه و همچنین معین نمودن نفقه آینده
دعاوی حقوقی مالی دررابطه با مالک و مستأجر
– در مورد مطالبه اجور معوقه بند ۱۴ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت
– مطالبه سر قفلی و مطالبه اجرت المثل
در خصوص تعدیل و افزایش اجاره بها و مطالبه مابه التفاوت آن مطابق بر نظریه مشورتی ۹۸۴/۷ مورخ ۲/۳/۶۱،
دعاوی حقوقی مالی مربوط به امور حسبی
– در مورد تقسیم ترکه: در صورتی که در مورد این اموال ادعای مالکیت مطرح شده باشد و در مالکیت مورث حین الفوت اختلاف گردد دعوای حقوقی مالکیت مطابق با رأی وحدت رویه شماره ۵۷۹- ۲۸/۷/۷۱ و همچنین نظریه مشورتی اداره حقوقی ۴۷۴۹/۷ – ۱۱/۱۰/۶۲ مالی خواهد بود.
– در مورد اختلاف در مالکیت در زمان الزام به فروش ماترک
– هر گاه طرح دعوا مطالبه سهم الارث بر علیه یکی از وراث و یا فرد ثالثی است که سهم الارث خواهان در نزد او می باشد.
سایر دعاوی حقوقی مالی
– در مورد خلع ید بر طبق بند ج شق ۱۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین و همچنین مطابق بر نظریه مشورتی اداره حقوقی ۹۴۶۴/۷-۱۴/۱۰/۱۳۷۹
– قلع و قمع بنا در صورت اختلاف مالکیت
– مطالبه وجه چک، سفته، برات و اسناد عادی
– مطالبه خسارات تأخیر تأدیه و مطالبه هزینه دادرسی و حق الوکاله و اعسار در هر مورد امور مالی
– در زمانی که نسبت به رای داوری که دارای موضوع مالی است درخواست ابطال می گردد.
– دعاوی مربوط به علایم صنعتی و بازرگانی و همچنین حق تألیف وتصنیف حق اختراع
– اعتراض ثالث اجرایی درصورت داشتن ادعای مالکیت نسبت به مال توقیف شده
– دعوی توقف و ورشکستگی
– دعاوی حقوقی اثبات مالکیت
– هر گاه اعتراض به رأی کمیسیون ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ اصلاحی ثبت درصورت داشتن ادعای مالکیت صورت گرفته باشد
– اعتراض به ثبت و تحدید حدود آن که مطابق بر موضوع ماده ۲۰ قانون ثبت می باشد و همچنین در خصوص اعتراض به آگهی تحدید حدود
– اعتراض به عملیات اجرایی اداره ثبت اسناد و املاک درمورد اسناد لازم الاجرا
– دعوی افراز- تقسیم و فروش اموال مشاع و همچنین ابطال صورت جلسه افراز و دعوی بطلان در خصوص تقسیم مال مشاع و الزام به فروش مال مشاعی که غیرقابل افراز بوده و یا باشد در زمانی که اختلاف در مالکیت وجود داشته باشد.
– تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و ممانعت از حق
– استرداد لاشه چک، سفته، برات بر طبق رأی شعبه ۲۳ دیوان عالی کشوربه شماره رآی وحدت رویه ۵۱۵ – ۲۰/۱۰/۶۷ که اشاره نموده است با توجه بر میزان مبلغ مندرج در چک دعوی مسترد نمودن لاشه چک مالی خواهد بود.
– درخواست صلح و سازش در امور مالی
– در خصوص دعوی مطالبه دیه به طرفیت وارث قاتل غیرعمد
منابع :
برگرفته از مجموعه قوانین و مقررات حقوقی و آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور
من در سال ۹۶ با توجه به این که کارشناس ارشد روانشناسی هستم ودر یک سازمان دولتی جهت دو زوج مشاوره دادم که بعد از یک سال بعلت عد م تمکین زوجه نامه ای خطاب به دادگاه ارائه نمودم و اظهار کردم که زوجه تمکین نمی کند که بعد از این نامه دو نفر بمدت دوسال با هم زندگی کردن ولی بعد از دو سال کار مجدد به طلاق کشیده شد حال زوجه از این جانب درامور قضایی مرکز مشاوره روانشناسی شکایت کرده و مرکز هم اعلام داشته نباید من نامه میدا دم و من را مجرم قلمداد کرده خواستم ببینم چکار میتوانم بکنم
سلام علیکم و رحمت الله و برکاته. خدمت شما به عرض برسانم. تقریبا حدود ۴ سال قبل من با یک شخص که همسایه ما بودند یک قراداد بستم. این شخص در کشور به نام اسلواک زندگی می کرد. ولی فامیلش اینی پدر مادر و برادر ایشان در همین جای با ما همسایه بودند. یک روز همین برادرش به من گفت می خواهید به اسلواک صفر کنید و در آنجا کار کنید و پول خوب به دست آورید؟ من گفتم خوب است چرا که نه. بعد از ایشان پرسیدم چند حقوق می دهد ؟ برادرش گفت ؟ تو از برادرم که در اسلواکی زندگی می کند پرسان کن. من گفتم خوبه باشه. خوب من با برادرش تماس گرفتم. برادرش به من گفت ۳۰۰۰ هزار دوبار در یک ماه حقوق
دریافت خواهد کرد. من گفتم خوبه چی باید کرد تا من بتوانم پیش شما بیاییم؟ ایشان گفتند ۱۰۵۰۰ دالر مصرف می شود. از این جمله ۵۲۵۰ دالر پیش پرداخت و بقیه ۵۲۵۰ دالر زمان که شما اسلواک آمدید پرداخت نماید. من قبول کردم عتماد کردم. من از آن شخص پرسیدم چند وقت زمان گیر خواهد بود اینی مدت که من از شروع کار تا پایان کار چند وقت را در بر میگیرد ؟ ایشان گفتند ۲ ماه و آخرش ۳ ما اگر در همین مدت کار تمام شود خوب خوب اگر تمام نشود باز نمی شود. دیگه و من پول شمارو پس خواهم داد. ولی متاسفانه ۶ ماه گزشته این شخص نتوانست کار بکند. خوب من هم صرف نظر کردم و برای ایشان گفتم پول مرا پس بدهید؟ در قدم اول ایشان زورگوی کردند و نمی خواستند پول مرا پس بدهند. بالاخره من چند تا همسایه هارا جم کردم و ایشان را نیز دعوت کردم ولی ایشان زور می گفت خوب بالاخره من توانستم از این مبلغ ۴۲۵۰ دالر….. ۴۰۰۰ دالر آن را پس بگیرم و گرفتم. اما ۱۲۵۰ دالر باقی مانده است. چند بار پیش ایشان رفتم ولی برای من می گوید که مردم فیصله کردند. اما زمان که ایشان برای من زور گفت من از مجلس بیرون برآمدیم و رفتم تا که دعوا حقوقی نمایم. بعد یک شخص بدنبالم آمد و گفت من ۴۰۰۰ هزار دالر را برایت پس می گیرم. خوب حلا ۱۲۵۰ دالر باقی است. و من می خواهم پول خودرا پس بگیرم. لطفا راهنمایی نماید. سپاس فراوان.