در این مقاله کاربردی با عنوان عقد وکالت و چند نکته کلیدی در رابطه با آن به بیان نکاتی بسیار مهم خواهیم پرداخت که دانستن آن برای عموم افراد لازم است.
در ابتدا برای شروع بحث به روش پایه‌ای و اصولی به تعریف وکالت می‌پردازیم:
وکالت به معنی تفویض کردن و واگذار نمودن است. در اصطلاح نیز چنانچه ماده ۶۵۶ قانون مدنی اظهار می‌کند: «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام کاری نائب خود می‌نماید.» در نتیجه‌ی عقد وکالت وکیل به جای موکل فعل مورد وکالت را انجام می‌دهد. از نظر حقوقی مانند آن است که موکل خودش آن امر را انجام داده باشد.
پنج نکته کلیدی درباره عقد وکالت
در ادامه پنج نکته مهم درباره عقد وکالت را بر خواهیم شمرد.
۱- هرگاه صاحب مال یا قائم مقام او به دیگری به نحوی اذن درتصرف مال دهد، آن شخص در کلیه لوازم آن نیز دارای اذن است. برای مثال اگر موکل به وکیل اجازه هرگونه معامله و انتفاع در پلاک ثبتی مفروضی را داده باشد و اختیار انواع عقود از جمله فروش، صلح، رهن، هبه، اجاره و … ولو به خود را داده باشد، وکیل اجازه فروش خانه، تنظیم سند و امضای اسناد در دفتر املاک و دفتر اسناد رسمی دارد. همچنین اجازه تنظیم قرارداد اجاره و حق سکونت در آن ملک را نیز خواهد داشت.
این موضوع در ماده ۶۷۱ قانون مدنی ذکر گردیده:
«ماده ۶۷۱ قانون مدنی: وکالت در هر امر مستلزم وکالت در لوازم و مقدمات آن نیز هست مگر اینکه تصریح به عدم وکالت باشد.»
فرض کنید شخصی اجازه برداشت از حساب بانکی خود را به وکیل داده باشد و وکیل به بانک مراجعه کند. وکیل به دلیل فقدان کارت بانکیِ موکل، تقاضای صدور کارت بانکی جدید می‌کند. بانک بنا به قاعده فقهی فوق و تفسیر آن می‌تواند مساعدت لازم را به عمل آورد و علی رغم عدم قید اخذ کارت بانکی در مفاد وکالت نامه نسبت به صدور کارت بانکی جدید اقدام نماید.
۲- وفق ماده ۶۷۲ قانون مدنی اصل بر آن است که وکیل حق توکیل غیر را ندارد. مگر اینکه حق توکیل به غیر، در قرارداد تصریح شده باشد. اگر وکیل بخواهد انجام اموری که به او محول شده را به دیگری واگذار نماید، باید حق واگذاری را قبلا از موکل گرفته باشد که همانطور که ذکرش رفت به آن حق توکیل گفته می‌شود.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که اگر قصد دارید جهت انجام امور مالی و غیرمالی به فردی که معتمد شما است وکالت دهید، از آنجایی که شخصیت آن فرد از لحاظ امانت‌داری و حسن رفتار مد نظر شما است، یا رابطه خویشاوندی با وی دارید، توصیه می‌شود در وکالت نامه اجازه واگذاری یا حق توکیل به غیر را قید نکنید و صرفاً وکالت نامه را محدود به انجام امور توسط فرد مورد نظرتان کنید.
۳- ماهیت عقد وکالت از نوع عقود جایز است. با این معنا که با فوت، جنون، سفاهت و مسائلی از این دست برای هر یک از طرفین، وکالت نامه باطل و بی اثر خواهد بود.
۴- وفق ماده ۶۶۹ هرگاه برای انجام یک کار دو یا چند نفر وکیل معین شده باشد، هیچ کدام از آنها نمی‌تواند بدون دیگری دخالتی در آن کار کند. مگر اینکه هر کدام مستقلا حق وکالت داشته باشد. تا بتواند به تنهایی کار مورد نظر را انجام دهد.
در این خصوص توجه به ماده قانونی زیر نیز حائز اهمیت است:
«ماده ۶۷۰ قانون مدنی: در صورتی که دو نفر به نحو اجتماع وکیل باشند، به موت یکی از آنها وکالت دیگری باطل می‌شود.»
۵- موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند. مگر اینکه در متن وکالت عدم عزل در ضمن عقد شرطی لازم باشد. به این معنی که در هنگام امضا نمودن قرارداد وکالت، عدم عزل وکیل در آن به صراحت قید شده باشد.
مستحضرید که حقوقدانان توصیه به خرید اموال با وکالت، حتی به صورت وکالت بلاعزل نمی‌کنند. چرا که ماهیت عقد وکالت عقد جایز است و با فوت طرفین منفسخ می‌شود و از بین خواهد رفت.
جالب است بدانید که در اینگونه مواقع اقرار متعاقدین مبنی بر وقوع و انعقاد وکالت بلاعزل یا وکالت بدون استعفا، پس از فوت طرفین کارساز نبوده و قطعاً مشکلاتی را برای ورثه متوفی به بار خواهد آورد. لازم به توضیح است که متعاقدین یعنی کسانی که در دو طرف عقد قرار میگیرند و در اینجا منظور عقد وکالت است.
در نهایت در صورت وجود اضطرار و اجبار در معامله‌ای به این شیوه، توصیه می‌گردد که حتما علاوه بر وکالت نامه بیع نامه‌ای نیز تنظیم کنید که به امضا و اثر انگشت طرفین معامله و شاهد برسد.
سوالات خود را در مورد این مقاله با عنوان عقد وکالت و چند نکته کلیدی در رابطه با آن از ما بپرسید. بیش از ۷۰ وکیل کارکشته و با تجربه آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
عالی بود ممنونم از مطالب سایتون