زن چگونه می‌تواند جهیزیه را مسترد کند؟
در کشورمان عرف و سنت بر این است که هنگام ازدواج خانواده دختر تمام یا بخشی از لوازم مورد نیاز برای زندگی را فراهم کنند. اگر چه در قانون هیچ اشاره‌ای به آن نشده و طبق قانون کشور، مرد به عنوان رئیس خانواده وظیفه تهیه منزل و وسایل زندگی در حد و شأن زن را به عهده دارد ولی بحث استرداد جهیزیه از مسائل مهم حقوقی است که هر روز در محاکم قضایی شاهد آن هستیم. در این مقاله در این خصوص صحبت خواهیم کرد. با ثمین عدالت همراه باشید.
استقلال مالی زن شوهردار
در قانون ایران اموال زن و مرد دارایی مشترک نیست و استرداد جهیزیه از نمونه‌های بارز آن است. دارایی‌های هریک هر یک از زوجین مستقل و جدا از مال دیگری است. قانونگذار در این اصل از فقه اسلامی پیروی کرده است.در تعالیم دینی ما زن شوهردار از نظر مالی مستقل است و حتی می‌تواند اموال خود را، چه به صورت جهیزیه باشد و چه غیر از آن، آزادانه تصرف کند و هرگونه عمل مادی و حقوقی نسبت به آن انجام دهد و شوهر در این موارد حق مداخله و ممانعت ندارد و ریاست مرد بر خانواده دلیل بر مداخله او نمی‌شود.
قانون مدنی در ماده ۱۱۱۸ خود استقلال مالی زن را قبول کرده و اشعار داشته است: «زن مستقلاً می‌تواند در دارائی خود هر تصرفی را که می‌خواهد بکند.»
لازم به ذکر است که پس دادن جهیزیه به زن به قدری در مسائل قانونی اهمیت دارد که در طلاق رجعی اجرای صیغه طلاق موکول به تأدیه حقوق شرعی مثل مهریه نفقه و جهیزیه است.
صلاحیت شورای حل اختلاف در استرداد جهیزیه
دعواهای مهریه و جهیزیه و نفقه تا سقف ۲۰ میلیون تومان در صلاحیت شورای حل اختلاف است. مشروط بر اینکه دعوا به طور مستقل مطرح شده باشد و دادگاه خانواده قبلاً در ضمن آرای خود در مورد دعاوی و اختلافات خانوادگی، به این موارد رسیدگی نکرده باشد.
آیا استرداد جهیزیه فقط هنگام طلاق موضوعیت دارد؟
مشخص است که وقتی گفته می‌شود مالکیت جهیزیه برای زن است، بدین معناست که مانند هر مالکیت دیگری زوجه هر وقت بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کرده و هر اقدام مالکانه‌ای نسبت به اموال خویش انجام دهد. مثلاً آن را بفروشد یا به کسی ببخشد یا از بین ببردش و یا آن را از شوهر پس گرفته و اصطلاحاً مسترد کند. بنابراین زن می‌تواند هر زمان چه در حین زندگی مشترک چه در حین طلاق و بعد از آن جهیزیه‌ای را که به منزل شوهر آورده است بخواهد.
فروش جهیزیه توسط مرد
اگر مرد بدون اجازه زن جهیزیه او را بفروشد مجرم است و مسئولیت قضایی متوجه اوست زیرا زن می‌تواند تحت عنوان فروش مال غیر از او شکایت کند. با شکایت زن مرد به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل ارزش جهیزیه فروخته شده رد مال به زن محکوم خواهد شد. همچنین اگر شوهر کارمند دولت باشد به انفصال ابد از خدمات دولتی محکوم خواهد شد.
حائز توجه است که اگر مرد به تشخیص قاضی مستحق تخفیف باشد حتی در شرایطی مثل رضایت زن وکهولت سن مرد دادگاه نمی‌تواند مجازات حبس او را از یک سال کمتر کند.
دادخواست استرداد جهیزیه
زن می‌تواند به موجب دادخواست، استرداد جهیزیه خود را از دادگاه خواسته و برای اثبات اقلام جهیزیه از سیاهه‌ای که به امضای زوج رسیده و یا شهادت شهود یا اقرار شوهر استفاده کند. در برگه دادخواست بخشی به نام دلایل و منضمات دادخواست وجود دارد که این شواهد در آن بخش بایست قید گردد. درصورتی که حق یا دِ‌ینی بر عهده کسی ثابت شد، اصل بر بقای آن است مگر این که خلاف آن ثابت شود.
اگر پرسشی دارید در بخش نظرات بپرسید. به سؤالات شما پاسخ می‌دهیم. اگر نیاز به مشاوره و راهنمایی داشتید نیز با ما تماس بگیرید.
