نکات حقوقی ثبت علائم تجاری چیست ؟ و برای ثبت علائم تجاری چه نکاتی را باید بدانیم؟
را بدانیدثبت علایم تجاری یکی از مباحث مهم در حوزه مالکیت فکری و معنوی است که در این مقاله قصد داریم از آن برای شما بگوییم.
تعریف جهانی ثبت علائم تجاری
بند ۱ ماده ۱۵ موافقتنامه تریپس اعلام می‌دارد هر علامت یا ترکیبی از علائم که بتواند کالاها یا خدمات یک فعالیت را، از کالاها یا خدمات دیگر متمایز کند، علامت تجاری محسوب می‌شود.
چنین علائمی شامل اسامی مشخص، اعداد، عناصر تصویری و ترکیبی از رنگ‌ها و هرگونه ترکیبی از این علائم که واجد شرایط لازم برای ثبت به‌عنوان علائم تجارتی خواهند بود. به‌عبارت‌دیگر علائم تجاری نشانه‌های بازرگانی برای تشخیص کالاها یا خدمات یا تولیدات آن‌ها هستند.
اهداف حمایت از ثبت علائم تجاری
استفاده از علائم تجاری به دارندگان آن‌ها کمک می‌کند تا محصولاتشان را با برانگیختن حس وفاداری به در مشتریان به فروش رسانده و توسعه دهند. به‌علاوه استفاده از علائم تجاری با فراهم آوردن امکان انتخاب از میان چندین گزینه و از طریق تشویق صاحبان علائم تجاری به حفظ و بهبود کیفیت محصولات یا خدمات برای مصرف کنندگان نیز مفید هستند.
ثبت علائم تجاری در قانون ایران
ثبت علائم تجاری در چه صورت غیررسمی ممکن است؟
در ماده نهم قانون مصوب سال ۱۳۱۰ آمده اگر علامت تجاری با علامتی دیگر که ثبت شده و به حدی شباهت داشته باشد که مصرف‌کننده عادی و فردی که فاقد اطلاعات تخصصی است را دچار تردید کند، به‌عنوان علائم تجاری ثبت نخواهد شد. بر اساس ماده ۵۹ قانون موارد زیر را نمی‌توان به‌عنوان علامت تجاری یا یکی از اجزای آن به‌حساب آورد:
١- پرچم ایران، نشانه‌ها و مدال‌ها که دولت ایران استعمال آن‌ها را به‌عنوان علامت تجاری منع کند.
٢- کلمات یا عباراتی که ظن انتصاب به مقامات رسمی ایران از قبیل مقامات دولتی را فراهم می‌کند.
٣- علائم مؤسسات رسمی مثل هلال‌احمر و غیره
۴-علائم مخل انتظارات عمومی و منافی عفت
اصل بر اختیاری بودن ثبت علائم تجاری است، مگر در مواردی که دولت الزامی اعلام کند. در هر صورت دارندگان از حقوق انحصاری آن برخوردار خواهند بود. علائم تجاری قابل نقل و انتقال نیز هستند. طول مدت حمایت از علامت‌ها به میزان ۱۰ سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه است و به‌طور نامحدود امکان تمدید آن به دوره‌های ۱۰ ساله وجود دارد. افراد ذینفع می‌توانند ابطال علامتی را که ظرف سه سال به کار گرفته نشده است از مراجع ذیصلاح خواستار شوند.
آئین‌نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات مصوب اول تیرماه ۱۳۱۰
فصل اول ـ تسلیم اظهارنامه
ماده ۱ ـ اظهارنامه ثبت علامت صنعتی یا تجارتی باید به زبان فارسی تنظیم‌شده و دارای تاریخ و امضاء حاوی نکات ذیل باشد:
- اسم و اقامتگاه و تابعیت صاحب علامت و مرکز اصلی موسسه او.
- اسم و اقامتگاه وکیل او در تهران درصورتی‌که اظهارنامه توسط وکیل داده‌شده باشد.
- رشته تجارت یا نوع صنعت صاحب علامت.
- تاریخ ثبت و محل و شماره ثبت علامت در کشور مبدأ درصورتی‌که آن علامت در خارج ایران به ثبت رسیده باشد.
- اقامتگاهی که صاحب علامت در تهران انتخاب می‌نماید.
- اسم و اقامتگاه شخص یا اشخاصی که در تهران صلاحیت دریافت ابلاغ‌ها و اخطارها را دارند.
- شرح نوع کالا یا محصولاتی که علامت برای تشخیص آن بکار می‌رود با تعیین طبقات درخواست شده طبق طبقه‌بندی ضمیمه این آئین‌نامه.
- شرح و توصیف علامت درخواست شده و طرز مخصوص استعمال آن اگر مورد داشته باشد.
- تعیین ضمائم.
تبصره ـ تنظیم نام و نشانی درخواست‌کنندگان مقیم خارجه باید علاوه بر فارسی به حروف لاتین باشد و با همان حروف نیز ثبت و آگهی خواهد شد.
ماده ۲ ـ اظهارنامه باید دارای ضمائم زیر باشد:
- نسخه اصلی یا رونوشت گواهی‌شده وکالت‌نامه درصورتی‌که تقاضا به‌توسط وکیل به عمل آید.
- ده عدد نمونه علامت به طریقی که استعمال می‌شود بعلاوه نمونه‌های اضافی به تعداد یک نمونه برای هر طبقه اضافی که درخواست می‌شود.
درخواست‌کننده باید بر روی هر اظهارنامه یک نمونه از علامت را الصاق و آن را امضاء نماید ـ نمونه سوم در موقع ثبت بر روی صفحه مربوطه در دفتر ثبت و نمونه چهارم بر روی تصدیق ثبت الصاق می‌شود. علاماتی که برجسته یا گود درروی شیئی نشان داده می‌شود بر روی کاغذ نقش خواهد شد. ابعاد نمونه نباید از ده سانتیمتر از هر طرف تجاوز کند.
بر روی هر نمونه الصاق شده به طریق بالا مهر شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجاری و اختراعات زده می‌شود به طریقی که یک قسمت از مهر بر روی نمونه و قسمت دیگر بر روی صفحه قرار گیرد.
- یک کلیشه برای چاپ علامت به‌طور وضوح (ابعاد کلیشه مزبور نباید از ده سانتیمتر از هر طرف تجاوز کند) درصورتی‌که علامت عبارت از یک یا چند کلمه بوده و دارای هیچ‌گونه تصویر و حروف مخصوص نباشد تقاضاکننده مجبور به‌ضمیمه کردن کلیشه نخواهد بود.
- درصورتی‌که علامت در خارجه به ثبت رسیده باشد تسلیم رونوشت گواهی‌شده از طرف اداره صادرکننده آن به زبان اصلی بانضمام ترجمه غیر رسمی آن به فارسی به مسئولیت تقاضا کننده الزامی است.
- درصورتی‌که علامت برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی یا یک شهر یا یک ناحیه از کشور اختیار شود گواهینامه از طرف مقام صلاحیت‌دار دایر بر تصدیق استفاده از علامت مزبور به‌وسیله سازندگان کالاهای مربوط به آن (در ایران مقام صلاحیت‌دار که اداره ثبت مکلف به قبول گواهی آن در مورد مراتب مذکور در این بند هست به ترتیب عبارتند از: ۱ ـ اتحادیه صنفی. ۲ ـ اطاق بازرگانی یا صنایع. ۳ ـ شهرداری. ۴ ـ فرمانداری.
ماده ۳ ـ دریافت‌کننده اظهارنامه مقدمه صحت تنظیم آن‌ها مورد رسیدگی قرار داده و پس از وارد نمودن اظهار نامه در دفتر درخواست‌های وارده نسخه دوم آن‌ها که دارای همان مشخصات اصلی نسخه است بعد از امضاء و مهر شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجارتی به‌عنوان رسید به درخواست‌کننده مسترد خواهد کرد.
نسخه سوم درخواست که دارای همان مشخصات اظهارنامه است فوراً در شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجارتی و اختراعات تا تاریخ رد یا قبول قطعی درخواست آگهی خواهد شد تا هر ذینفعی بتواند از مفاد آن اطلاع حاصل کرده و اعتراض خود را طبق مواد بعدی تسلیم نماید.
ماده ۴ ـ شخصی که تقاضای ثبت چندین علامت می‌نماید باید برای هر یک از آن‌ها مطابق مقررات این آئین‌نامه اظهارنامه جداگانه بدهد ـ در این صورت اگر تقاضا توسط وکیل و به‌موجب یک وکالت‌نامه به‌عمل‌آمده باشد وکالت‌نامه اصلی بیکی از اظهارنامه‌ها و یک رونوشت مصدق آن بهر یک از اظهارنامه‌های دیگر باید ضمیمه شود.
ماده ۵ ـ هر اظهارنامه ظرف ۱۵ روز از تاریخ وصول از جهات ذیل مورد بررسی قرار می‌گیرد:
- از لحاظ شکل برای ملاحظه اینکه درخواست و ضمائم آن مطابق اصول پیش بینی شده در قانون و این آئین‌نامه می‌باشد اگر نقایصی در اظهارنامه مشاهده شود مراتب به درخواست‌کننده کتباً اخطار می‌شود تا در موعد مناسب (نسبت به ساکنین در ایران تا دو ماه و نسبت به ساکنین در خارجه تا شش ماه) اقدام به رفع آنان بنماید.
چنانچه مدت مزبور کافی نباشد درخواست‌کننده می‌تواند فقط برای یک‌مرتبه استمهال نماید.
- از جهت تطبیق طبقه ای‌که درخواست‌کننده ثبت علامت جهت کالای خود ذکر نموده با طبقات مربوط به نوع کالا در صورت عدم مطابقت کالا با طبقه مندرج در اظهارنامه از درخواست‌کننده ثبت دعوت خواهد شد تا در اصلاح طبقه‌بندی کالای مشروحه اقدام نماید.
- از لحاظ مطابقت علائم با شرایط مقرره در قانون و این آئین‌نامه.
تبصره ۱ ـ از لحاظ امتیاز و تشخیص مذکور در ماده یک قانون نامهای عام محصولات یا اسامی جغرافیائی که خریدار را نسبت به مبدأ و کیفیت محصولات گمراه کند علامت مشخصه تجارتی محسوب نمی‌شود.
تبصره ۲ ـ در مورد علامت تجارتی شباهت مذکور در ماده ۹ قانون ممکن است ازلحاظ شکل ظاهر یا تلفظ یا کتابت یا بهر کیفیت دیگری باشد که مصرف‌کنندگان عادی را به‌اشتباه اندازد.
ماده ۶ ـ در موارد زیر درصورتی‌که در ظرف ۱۵ روز بعد از وصول اظهارنامه معلوم گردد که تقاضای ثبت قابل‌قبول نیست یا درخواست‌کننده در مدت مقرر در تکمیل آن اقدام ننماید شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجارتی و اختراعات کتباً رد تقاضا را با ذکر علل به درخواست‌کننده ثبت ابلاغ خواهد نمود.
ماده ۷ ـ برای هر علامتی که تقاضای ثبت آن بر طبق ماده ۵ مورد قبول قرار گیرد شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجارتی یک آگهی در روزنامه رسمی منتشر خواهد نمود آگهی مزبور شامل نام و نشانی صاحب علامت و خصوصیات آن و کالاهایی که علامت در مورد آن‌ها بکار می‌رود خواهد بود.
ماده ۸ ـ هرگونه اصلاحی که به‌وسیله درخواست‌کننده ثبت بعد از انتشار آگهی به عمل آید باید به‌وسیله تقدیم اظهارنامه جدیدی صورت گیرد این اظهارنامه به ترتیب مقرر در ماده ۵ این آئین‌نامه مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت و هرگاه اصلاحات و تغییرات مورد تقاضا مورد قبول اداره ثبت علائم واقع شود به‌وسیله آگهی جدید به اطلاع عامه خواهد رسید.
ماده ۹ ـ سی روز بعد از انتشار آگهی شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجارتی مکلف است در صورت عدم اعتراض علامت را به ثبت برساند.
فصل دوم ـ ثبت علامت علائم تجاری
ماده ۱۰ ـ ثبت علامت در دفتر مخصوصی با قید مراتب زیر به عمل خواهد آمد:
الف ـ تاریخ و شماره ترتیب اظهارنامه.
ب ـ تاریخ و شماره ثبت علامت و مشخصات مذکور در ماده یک آئین‌نامه.
ج ـ الصاق یک نمونه از علامت در محلی که به این امر اختصاص داده شده است.
د ـ حق‌الثبت و حقوق دریافتی برای هر طبقه.
ه ـ امضای درخواست‌کننده یا قائم مقام او به طریقی که قسمتی از امضای او درروی صفحه و قسمتی درروی علامت باشد.
و ـ امضای رئیس شعبه ثبت علائم و یا قائم مقام او.
تبصره ـ در دفتر ثبت علامات برای هر علامت دو صفحه تخصیص داده خواهد شد.
ماده ۱۱ ـ پس از ثبت علامت تصدیقی که حاوی نکات زیر باشد با الصاق یک نمونه کامل از علامت بر روی آن به صاحب علامت یا نماینده او تسلیم می‌شود.
- تاریخ وصول اظهارنامه و شماره ثبت آن در دفتر ثبت اظهارنامه.
- تاریخ ثبت علامت و شماره ثبت آن.
- اسم و شغل و اقامتگاه و تابعیت صاحب علامت.
- نوع مال‌التجاره و یا محصول و طبقات محصولی که علامت برای تشخیص آن بکار می‌رود.
- تعیین اجزائی که صاحب علامت حق استفاده انحصاری آن‌ها به خود تخصیص داده است.
- تاریخ و شماره و محل و ثبت در خارجه درصورتی‌که علامت قبلاً در خارجه به ثبت رسیده باشد.
- تاریخ صدور تصدیق.
- مدت اعتبار ثبت علامت.
- امضای رئیس شعبه ثبت علائم تجارتی و مدیر کل ثبت اسناد و املاک.
ماده ۱۲ ـ در ظرف سی روز پس از ثبت هر علامت اداره ثبت باید آگهی حاوی کلیه مراتب مندرج در ماده ۱۱ منتشر نماید.
ماده ۱۳ ـ درصورتی‌که علامت ثبت شده برای محصولات مقرر در ماده یک قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب اول تیرماه ۱۳۱۰ ظرف مدت ۳ سال از تاریخ ثبت آن از طرف صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او بدون عذر موجه مورد استفاده تجارتی در ایران در خارجه قرار نگیرد هر ذینفعی می‌تواند ابطال آن‌ها از دادگاه شهرستان تقاضا نماید.
فصل سوم ـ تغییرات در ثبت علائم تجاری
ماده ۱۴ ـ تغییرات مربوط به علامت یا طبقه کالا یا صاحب علامت و همچنین تغییرات مربوطه بنشانی و تابعیت و نماینده قانونی او در ایران رسمیت نخواهد داشت مگر اینکه در ایران به ثبت رسیده باشد ثبت این تغییرات در روی صفحه مخصوص علامت مربوطه به عمل خواهد آمد. ثبت تغییرات به‌موجب اظهارنامه رسمی به امضای صاحب علامت یا نماینده قانونی او به عمل خواهد آمد.
اظهارنامه باید در سه نسخه تنظیم و تغییرات مشروحاً در آن قید و مدارک مربوطه و قبض پرداخت حق‌الثبت ضمیمه آن گردد رسیدگی به اظهارنامه و ثبت تغییرات بر طبق اصولی که برای ثبت علامت ذکر شده است به عمل خواهد آمد. تغییرات مربوطه بنشانی و نام مرکز اصلی صاحب علامت و یا نماینده قانونی او در ایران احتیاج به آگهی ندارد.
ماده ۱۵ ـ درصورتی‌که تغییرات مربوط به خود علامت باشد ده نمونه از علامت جدید باید ضمیمه اظهارنامه شود.
ماده ۱۶ ـ ثبت تغییرات باید در روی صفحه مخصوص به آن علامت به عمل آید و مراتب در ظهر برگ تصدیق از طرف اداره ثبت منعکس گردد.
ماده ۱۷ ـ درصورتی‌که علامت بهر طریق قانونی مورد انتقال قرار گرفته باشد در اظهارنامه مربوط به تغییر نام صاحب علامت نکات زیر باید صریحاً قید شود:
الف ـ شماره ثبت در ایران.
ب ـ نام و اقامتگاه و تابعیت مالک جدید.
ج ـ نام و نشانی نماینده قانونی او در ایران.
ماده ۱۸ ـ مدارک قانونی انتقال و وکالت‌نامه و تصدیق ثبت علامت در ایران باید ضمیمه اظهارنامه شود (تصدیق ثبت بعد از ثبت تغییرات و درج آن در ظهر تصدیق به صاحب جدید علامت مسترد خواهد شد.(
تبصره ـ درصورتی‌که انتقال در خارجه به ثبت رسیده باشد رونوشت مصدق مستخرجه ثبت اداره علائم خارجی کافی است.
ماده ۱۹– در مواردیکه صاحب علامت یا قائم مقام قانونی او استفاده آن را به دیگری اجازه دهد این اجازه در صورتی معتبر خواهد بود که اجازه‌نامه مربوط به آن در ایران به ثبت رسیده باشد.
در مواردی که اجازه استفاده از علامت تجارتی به امضای صاحب علامت و استفاده‌کننده رسیده باشد. ثبت اجازه‌نامه مزبور با تقاضای کتبی صاحب علامت یا نماینده مجاز او و یا استفاده‌کننده صورت خواهد گرفت .
فصل چهارم ـ تجدید ثبت در علائم تجاری
ماده ۲۰ ـ هر صاحب علامت یا قائم‌مقام یا نماینده قانونی او می‌تواند ثبت علامت را تا شش ماه بعد از انقضاء مدت اعتبار آن هر ده سال یک‌بار تجدید نماید. تقاضای تجدید ثبت علامت باید در دو نسخه به امضاء صاحب علامت و یا قائم مقام یا نماینده قانونی او رسیده و نمونه علامت در روی آن الصاق شود تجدید ثبت با تأدیه همان حقوق و مخارجی به عمل می‌آید که برای ثبت علامت مقرر است.
تجدید ثبت دنباله ثبت اصلی در دفتر ثبت علائم به عمل خواهد آمد. هر گاه در موقع تجدید ثبت تغییری در علامت داده شود مقررات مربوط به تغییرات از هر حیث باید کلاً رعایت شود. تجدید ثبت درصورتی‌که تغییری در علامت داده نشده باشد محتاج به آگهی نیست.
درصورتی‌که مدت اعتبار علامت منقضی شده باشد ثبت آن علامت از طرف صاحب اولیه یا دیگران تابع کلیه مقررات و تشریفات مربوط به ثبت علائم خواهد بود اشخاص ذینفع می‌توانند در ظرف سی روز از تاریخ نشر آگهی اعتراض خود را تسلیم نمایند.
فصل پنجم ـ طبقه‌بندی کالا در ثبت علائم تجاری
ماده ۲۱ ـ طبقات محصولات علامت که برای ثبت هر طبقه حقوق مخصوصی طبق ماده ۱۵ قانون دریافت می‌شود در فهرست ضمیمه این آئین‌نامه معین است.
در موقع تجدید ثبت یا برچسب تقاضای صاحب علامت ثبت شده شعبه ثبت علائم مکلف است طبقه محصولات را مطابق فهرست ضمیمه این آئین‌نامه در دفتر ثبت و تصدیق ثبت علامت تصحیح نماید.
سازمان حقوقی و داوری ثمین عدالت با بیش از هفتاد وکیل خبره پایه یک دادگستری آماده پاسخگویی به سوالات حقوقی شماست. با ثمین عدالت تماس بگیرید.
