دعاوی حقوقی ملکی یکی از رایج ترین دعاوی حقوقی است که پرونده های زیادی درباره آن ایجاد می شود. دعاوی حقوقی ملکی می تواند بسیار آسیب زا باشد.
با توجه به شیوه زندگی مردم امروزی و وجود یک سرپناه برای ادامه زندگی لازم است واز طرفی در فراهم نمودن مسکن مسائلی به وجود می آید از آن جمله مسائل حقوقی است. عدم آگاهی از مسائل حقوقی و به تبع آن نحوه ناصحیح مطرح نمودن آن سبب خواهد شد اکثر افراد بعد از طرح کردن دعوا و رفت و آمدهای طولانی در دادگاه نه تنها نتیجه ای نمی گیرند بلکه موجبات ناامیدی را هم برای آنان فراهم می آورد در این مقاله سعی شده است که شما را با عاوی ملکی آشنا کنیم.و حال آن که هر دعوای حقوقی که در دادگاه اقامه می شود دارای شرایط و ارکان خاص خود می باشد. بنابراین ، رسیدگی به آن منوط به تحقق ارکان و شرایط تشکیل دهنده آن و تقدیم دادخواست مطابق مقررات قانون است
انواع دعاوی حقوقی ملکی
دعوای خلع ید غاصبانه:
رسیدگی در دعاوی حقوقی خلع ید، فرع بر اثبات مالکیت خواهان خواهد بود زمانی خواهان این دعوا را بایستی مطرح نماید که توانایی برای اثبات شرایط و ارکان تشکیل دهنده آن که اثبات مالکیت خواهان و تصرف غاصبانه و یا در حکم غاصبانه خوانده می باشد را داشته باشد.
هر گاه اصل مالکیت خواهان موضوع احتلاف و محل نتازع بوده باشد و مستندات و دلایل و مدارک کافی برای اثبات آن رانداشته است اما اظهاراتش نیز به نوعی ادعای او را به ذهن متبادر نماید و این خود دعوی مستقلی را ایجاب خواهد نمود. در این هنگام دعوای خلع ید خواهان صرفا قابلیت استماع نخواهد داشت بلکه بر مبنا و مستندا به ماده ۲ از قانون آیین دادرسی مدنی قابل رد می باشد و آنهم به این دلیل خواهد بود که خواهان ادعایی را مطرح نموده است که در ردیف خواسته مکتوب نشده است.
حال بایستی این نکته را در نظر داشت که دعاوی حقوقی خلع ید عنوان دعوایی خواهد بود که مالک یک مال غیرمنقول مانند زمین و یا آپارتمان و مغازه و خانه مسکونی در مقابل شخصی که ملک او را به صورت غیرقانونی در اختیار و تصرف خود قرار داده است.مطرح می نماید و از دادگاه حقوقی به پایان رساندن تصرف غیر مجاز خوانده را خواستار می باشد و دادگاه آن ملک را از تصرف خوانده خارج نموده و به او تحویل می دهد.
دعوای تخلیه:
بایسنی به این نکته توجه داشت که دعاوی حقوقی تخلیه با دعوای خلع ید به طور کلی متفاوت خواهد بود به ایت دلیل که منشا دعوای خلع ید غصب بوده و هیچ قراردادی فی مابین مالک و شخصی که متصرف مال است وجود ندارد اما در حالی که در دعوای تخلیه یک رابطه حقوقی یعنی قرارداد میان طرفین وجود داشته است در این حالت شروع تصرف خوانده مجاز و قانونی خواهد بود ولی ادامه تصرفاتی که او دارد از سوی خواهان غیر قانونی تلقی خواهد شد.
در این مورد مثالی را مطرح می نمایم: هرگاه ملکی برای مدت دو سال اجاره داده شده باشد و در حال حاضر خواهان مدعی انقضا یا فسخ قرارداد اجاره بوده است و در ضمن درخواست نموده باشد که تصرفات متوقف و ملک به خود او اعاده گردد. ملاحضه می فرمایید که خواهان به اینکه شروع تصرفات خوانده به صورت قانونی بوده است اقرار داشته است. ولی باقی بودن این تصرفات را غیر قانونی می داند. این موضوع شامل دعاوی تخلیه می گردد.
دعاوی تصرف:
دعاوی حقوقی تصرف شامل سه نوع دعوا خواهد بود که به شرح ذیل به توضیحی از آن می پردازم:
دعوای تصرف عدوانی ، دعوای مزاحمت و دعوای ممانعت از حق.
در دعاوی فوق به هیچ وجه بحث مالکیت مال غیر منقول مطرح نخواهد بود چرا که خواهان ادعا دارد ملکی را که موضوع دعوای حقوقی است سابقاً در تصرف و مورد استفاده او بوده او شخص ثالثی بدون رضایت او و بدون اینکه مجوز قانونی داشته باشد حسب مورد ملک را از تصرف او خارج نموده است و یا اینکه مانع اعمال حقی که او در ملک فوق داشته را فراهم آورده و یا مزاحمتی را در تصرفات او نموده است. در این حالت ها دعاوی که مطرح می شود به این صورت است.
- در صورتی که خواهان خواستار باشد که ملک خود را به وضع سابق اعاده کند تا در ید خودش قرار گیرد از طریق وکیل دعاوی حقوقی به دادگاه مراجعه می کند و دعوی تصرف عدوانی را مطرح می کند.
- در مواردی که خواهان بخواهد مانعی را که طرف مقابل نسبت به حقی که او در متصرفاتش داشته است را از بین ببرد و یا رفع کند با مراجعه به مرجع قضایی دعوی ممانعت از حق را مطرح می نماید.
- هرگاه شخصی موجبات مزاحمت در متصرفات قانونی خواهان را فراهم آورده است و ایشان برای اینکه بخواهد این مزاحمت را تمام کند در این جا بایستی طرح دعوی مزاحمت نماید.
به طور کلی خواهان با اقدام خود دادگاه را ملزم می کند که متصرفات قانونی او را به حالت و وضعیت سابق بازگردانده و به او تحویل بدهد.
همچنین قانونگذار در خصوص این نوع از دعاوی حقوقی املاک امتیازات خاصی را در نظر گرفته است که به شرح ذیل می باشد: اولین مورد این است که چنین دعوی غیر مالی تلقی خواهد شد و در خصوص رسیدگی نیز موصوع خارج از نوبت بوده و از طریق اجرای حکم صادره از دادگاه بدوی هرچند هنوز رای صادره قطعی نشده باشد صورت خواهد پذیرفت.
لازم به ذکر است که این نکته را باید یادآوری نمایم دعاوی حقوقی تصرف عدوانی را نیز می توان به صورت شکایت کیفری نیز در دادگاه های جزایی با ارائه شکایت مطرح کرد در این مورد رسیدگی و صدور حکم منوط به اثبات مالکیت خواهان خواهد بود.
منابع:
- قانون آیین دادرسی مدنی
- برگرفته شده از محشای قانون آیین دادرسی مدنی / مصطفی مومنی
- برگرفته شده از آیین دادرسی مدنی / عبدالله شمس
