دعاوی حقوقی ثبت احوال

با توجه بر اینکه اسناد ثبت احوال مرتبط با وقایع مهم زندگی انسانها از جمله تولد و وفات و سن و مانند آن است. برخی از مردم به دلایلی قصد می نمایند که تغییراتی را در آن ایجاد کنند این اعمال و رفتار در مورد اسناد ثبت احوال شامل دعاوی حقوقی مرتبط با ثبت احوال می گردد که در این مقاله قصد داریم به برخی از مهم ترین  آن ها بپردازیم.

دعاوی حقوقی تغییر نام خانوادگی

تغییر دادن نام خانوادگی شامل مراحلی مختلف و پیچیده می باشد هر شخصی پس از آنکه به سن قانونی خود می رسد خواهد توانست که نام خانوادگی خود را تغییر دهد.

در نتیجه هر شخصی خواهد توانست پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی نام خانوادگی خود را از طریق انتخاب واژه بلامعارض یعنی واژه ای که  فرد دیگری دارای حق تقدم آن واژه نباشد یا با اجازه از دارنده حق تقدم برای یک بار تغییر دهد. این نکته لازم به یادآوری می باشد که بر این امر استثنائاتی وارد شده که با ارائه دلایل موجه، رییس سازمان ثبت احوال می تواند با رعایت مقررات با تقاضای تغییر نام خانوادگی برای بار دوم موافقت نماید.

مدارک مورد نیاز برای تغییر نام

تنظیم درخواست تغییر نام خانوادگی

ارائه اصل شناسنامه و دو برگ تصویر از کلیه صفحات .

ارائه تصویر صفحه اول و توضیحات شناسنامه پدر یا جد پدری در خصوص افرادی که خواهان تغییر نام خانوادگی به تبعیت از پدر و یا جد پدری می خواهند بود.

ارائه اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی از دارنده حق تقدم نام خانوادگی مورد درخواست

بانوانی که خواستار استفاده  از نام خانوادگی همسر خود هستند بایستی مدارک ذیل را ارائه نماید.

تنظیم  درخواست تغییر نام خانوادگی

اصل و تصویر شناسنامه متقاضی

اجازه نامه شوهر

اصل و تصویر کلیه صفحات شناسنامه مربوط به شوهر و سند ازدواج

این نکته وجود دارد که هر گاه نام خانوادگی که شخص انتخاب نموده باشد در جامعه وجود داشته باشد باید از دارنده حق تقدم رضایت نامه­ ای را  دریافت بنماید.
در دعوای حقوقی تغییر نام خانوادگی منظور  از دارنده حق تقدم فردی می باشد که ازنظر سنی بیشترین سن را با نام خانوادگی مشابه دارا است خواهد بود.  تغییرنام خانوادگی در نهایت با تصویب ریاست سازمان ثبت احوال کشور می باشد.

دعاوی حقوقی تغییر نام کوچک:

تغییر نام های کوچک به چندین حالت صورت می پذیرد  حالت اول زمانی است که افراد مبادرت به تغییر نام کوچک ممنوع و یا تغییر نام به سبب تغییر جنسیت، تغییر نام به سبب تشرف به دین اسلام و همچنین  حذف کلمات زائد و تصحیح ناشی از تلفظ  را درخواست می کنند که مرجع صالح برای تغییر نام کوچک  در این موارد هیئت حل اختلاف است.

حالت دیگر در زمانی است که تغییر نام کوچک به دلایل عقلایی و بغیر از موارد فوق درخواست شود که در این موارد طبق رای وحدت رویه شماره ۶۲/۱ مورخ ۲۲/۱/۱۳۶۲ در صلاحیت دادکاه حقوقی خواهد بود.

 دعاوی حقوقی حذف نام همسر از شناسنامه

الف: طلاق بعد از رابطه جنسی صورت پذیرفته باشد:

اداره ثبت احوال از حذف نام همسر سابق از شناسنامه خودداری خواهد نمود ولی در رویه عملی برای این عمل راهکارهایی وجود دارد که وکیل دعاوی حقوقی  متخصص  در ثبت احوال خواهد توانست آن را انجام بدهد. در این مورد دو راهکار وجود دارد:

• هنگامی که یک زن خواهان حذف نام همسر سابق خود بوده باشد بایستی فردی را به عنوان خواستگار به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق معرفی نموده و گواهی سر دفتر را مبنی بر خواستگاری و تمایل به عقد از سوی طرفین را به ثبت احوال ارائه کند بعد از این عملیات ثبت احوال مبادر به صدور شناسنامه المثنی خواهد نمود و نام همسر سابق را در آن ذکر نخواهد کرد.
• دومین اقدامی که فرد خواهد توانست انجام بدهد این است طرح دعوا بر علیه اداره ثبت احوال در دادگاه حقوقی می باشد. در دعاوی حقوقی ثبت احوال با موضوع حذف نام همسر دادگاه محل صدور شناسنامه صلاحیت رسیدگی را خواهد داشت. در این صورت هر گاه تشخیص داده شود که نام می تواند حذف گردد و حکم صادر خواهد شد و  فرد با ارائه آن به ثبت احوال مبادرت به حذف نام همسر سابق خود خواهد کرد.

ب: مواردی که زن مدخوله نبوده باشد:

در این مورد زن خواهد توانست با گواهی پزشکی قانونی یا حکم دادگاه به ثبت احوال مراجعه نموده و بعد از اینکه فرم های مخصوص را تکمیل کرد، تقاضای صدور شناسنامه المثنی را بدهد و در این موارد ثبت احوال مبادرت به صدور شناسنامه المثنی خواهد نمود . این موارد در مورد مرد هم وجود دارد و می تواند اقدام نماید.

دعاوی حقوقی تغییر سن

با توجه بر اینکه در گذشته اداره ثبت احوال در دسترس نبوده است و یا اینکه برخی از پدران و مادران در روستا ها خیلی دیر اقدام به اخذ شناسنامه برای فرزندان خود می نمودند سن آنها  با سن واقعی شان در تضاد بوده و در برخی از موارد  هنگامی که  فرزند بزرگتر فوت می نمود والدین  دیگر اقدام به ابطال شناسنامه او نمی نمودند  و همان شناسنامه را برای فرزند جدید خود مورد استفاده قرار می دادند و یا در برخی موارد ممکن است به علت خطا و اشتباه اداره ثبت ایراداتی در شناسنامه به وجود آمده باشد.

در تمامی این موارد و موارد مشابه آن صاحب شناسنامه خواهد توانست جهت تغییر سن به طرفیت اداره ثبت احوال در دادگاه اقدام نماید.

خواهان در این دعوا دادخواست حقوقی ابطال شناسنامه فعلی و صدور شناسنامه جدید را ارائه می نماید.

دعوای تغییر سن جزء دعاوی حقوقی غیر مالی است که در دادگاه محل اقامت خواهان  که همان شخص متقاضی می باشد صلاحیت رسیدگی به این موضوع را خواهد داشت.

نکته مهمی که بایستی اشاره نمایم این است که هرگاه شخص متقاضی فرد صغیر بوده باشد یا اینکه به طور کل تحت قیومت یا ولایت  بوده است ولی یا قیم حق خواهند داشت که اقدام نمایند.

دعاوی حقوقی ثبت احوال شامل موارد دیگری هم می شود که به شرح ذیل خواهد بود:

• دعوای اثبات زوجیت
• دعوای الزام به اخذ شناسنامه برای فرزند نامشروع
• دعوای اثبات نسب
• دعوای بطلان شناسنامه
• دعوای اصلاح اسناد سجلی

منابع:

برگرفته از قانون مدنی و قانون ثبت احوال