با گسترش فضای اینترنت و کسب و کارهای اینترنتی یکی از مفاهیم جدیدی که وارد دنیای حقوقی شده است بحث محتوای مجرمانه است. تمام کسانی که به هر نحوی محتوا تولید و منتشر می‌کنند باید بدانند که نسبت به آن مسئولیت حقوقی دارند. تفاوتی ندارد محتوا در قالب متن ارائه شود، تصویری باشد یا ویدئویی و صوتی.
این مسئله باعث می‌شود در جلسات مشاوره حقوقی سوال همیشگی کسانی که دستی در تولید محتوا در کسب و کارهای اینترنتی دارند؛ این باشد که آیا محتوایی که ما تولید می‌کنیم مصداق مجرمانه دارد یا خیر؟
در ادامه این نوشتار از وبسایت حقوقی و داوری ثمین عدالت خواهیم دانست که چه محتوایی به‌لحاظ قانونی در کسب و کارهای اینترنتی جنبه مجرمانه دارد. بدین منظور مرجع ما فهرست مصادیق محتوای مجرمانه مندرج در وبسایت پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (یا پلیس فتا) و قانون جرائم رایانه‌ای است.
در صورت هرگونه ابهام یا سوال در مورد محتوای مجرمانه با تیم مشاوران حقوقی ثمین عدالت با تجربه تخصصی در امر تجارت الکترونیک و کسب و کارهای اینترنتی در تماس باشید.
مصادیق محتوای مجرمانه در کسب و کارهای اینترنتی
مواردی که در ادامه در هفت دسته‌بندی قید شده است در راستای حراست از فضای تولید و تبادل اطلاعات در کسب و کارهای اینترنتی یا به حتی محتوای شخصی افرادی که به هر نحوی مطلبی در اینتنت منتشر می‌کنند مجرمانه محسوب می‌شود. این موارد برگرفته از موضوع ماده ۲۱ قانون جرایم رایانه‌ای هستند.
محتوا علیه عفت و اخلاق عمومی
۱- اشاعه فحشاء و منکرات. ( بند۲ ماده۶ ق.م )
۲- تحریک ، تشویق ، ترغیب ، تهدید یا دعوت به فساد و فحشاء و ارتکاب جرایم منافی عفت یا انحرافات جنسی. ( بند ب ماده ۱۵ قانون ج.ر و ماده ۶۳۹ ق.م.ا )
۳- انتشار ، توزیع و معامله محتوای خلاف عفت عمومی. ( مبتذل و مستهجن ) ( بند ۲ ماده ۶ ق.م و ماده ۱۴ قانون ج.ر )
۴- تحریک ، تشویق ، ترغیب ، تهدید یا تطمیع افراد به دستیابی به محتویات مستهجن و مبتذل. ( ماده ۱۵ قانون جرایم رایانه‌ای )
۵- استفاده ابزاری از افراد ( اعم از زن و مرد ) در تصاویر و محتوا ، تحقیر و توهین به جنس زن ، تبلیغ تشریفات و تجملات نامشروع و غیرقانونی. ( بند ۱۰ ماده۶ ق.م )
محتوا علیه مقدسات اسلامی
۱- محتوای الحادی و مخالف موازین اسلامی ( بند۱ماده۶ ق.م )
۲- اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن ( بند ۷ ماده ۶ ق.م و ماده ۵۱۳ ق.م.ا )
۳- اهانت به هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین ( ع ) یا حضرت صدیقه طاهره ( س ) ( ماده ۵۱۳ ق.م.ا )
۴- تبلیغ به نفع حزب گروه یا فرقه منحرف و مخالف اسلام ( بند ۹ ماده ۶ ق.م )
۵- نقل مطالب از نشریات و رسانه ها و احزاب و گروه های داخلی و خارجی منحرف و مخالف اسلام به نحوی که تبلیغ از آنها باشد. ( بند ۹ ماده ۶ ق.م )
۶- اهانت به امام خمینی ( ره ) و تحریف آثار ایشان ( ماده ۵۱۴ ق.م.ا )
۷- اهانت به مقام معظم رهبری ( امام خامنه ای ) و سایر مراجع مسلم تقلید ( بند ۷ ماده ۶ ق.م )
محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی
۱- تشکیل جمعیت ، دسته ، گروه در فضای مجازی ( سایبر ) با هدف برهم زدن امنیت کشور. ( ماده ۴۹۸ ق.م.ا )
۲- هر گونه تهدید به بمب گذاری. ( ماده ۵۱۱ ق.م.ا )
۳- محتوایی که به اساس جمهوری اسلامی ایران لطمه وارد کند. ( بند ۱ ماده ۶ ق.م )
۴- انتشار محتوا علیه اصول قانون اساسی. ( بند ۱۲ ماده ۶ ق.م )
۵- تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران. ( ماده ۵۰۰ ق.م.ا )
۶- اخلال در وحدت ملی و ایجاد اختلاف مابین اقشار جامعه به ویژه از طریق طرح مسائل نژادی و قومی. ( بند ۴ ماده ۶ ق.م )
۷- تحریک یا اغوای مردم به جنگ و کشتار یکدیگر. ( ماده ۵۱۲ ق.م.ا )
۸- تحریک نیروهای رزمنده یا اشخاصی که به نحوی از انحا در خدمت نیروهای مسلح هستند به عصیان ، فرار، تسلم یا عدم اجرای وظایف نظامی. ( ماده ۵۰۴ ق.م.ا )
۹- تحریص و تشویق افراد و گروه ها به ارتکاب اعمالی علیه امنیت ، حیثیت و منافع جمهوری اسلامی ایران در داخل یا خارج از کشور. ( بند ۵ ماده ۶ ق.م )
۱۰- تبلیع به نفع گروه ها و سازمانهای مخالف نظام جمهوری اسلامی ایران ( ماده ۵۰۰ ق م.ا )
۱۱- فاش نمودن و انتشار غیرمجاز اسناد و دستورها و مسایل محرمانه و سری دولتی و عمومی. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م و مواد ۲و۳ قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی و ماده ۳ قانون ج.ر )
۱۲- فاش نمودن و انتشار غیرمجاز اسرار نیروهای مسلح. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۳- فاش نمودن و انتشار غیرمجاز نقشه و استحکامات نظامی. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۴- انتشار غیرمجاز مذاکرات غیرعلنی مجلس شورای اسلامی. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۵- انتشار بدون مجوز مذاکرات محاکم غیرعلنی دادگستری و تحقیقات مراجع قضایی. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۶- انتشار محتوای که از سوی شورای عالی امنیت ملی منع شده باشد.
محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی
۱- اهانت و هجو نسبت به مقامات ، نهادها و سازمان های حکومتی و عمومی. ( بند ۸ ماده ۶ ق.م و مواد ۶۰۹ و ۷۰۰ ق.م.ا )
۲- افترا به مقامات ، نهادها و سازمان های حکومتی و عمومی. ( بند ۸ ماده ۶ ق.م و ۶۹۷ ق.م.ا )
۳- نشراکاذیب و تشویش اذهان عمومی علیه مقامات ، نهادها و سازمانهای حکومتی. ( بند ۱۱ ماده۶ ق.م و ۶۹۸ ق.م.ا )
محتوای که برای ارتکاب جرایم رایانه‌ای به کار می رود ( محتوا مرتبط با جرایم رایانه‌ای )
۱- انتشار یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله داده ها یا نرم افزارهایی که صرفاً برای ارتکاب جرایم رایانه‌ای به کار می رود. ( ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۲- فروش انتشار یا در دسترس قرار دادن غیرمجاز گذرواژه ها و داده هایی که امکان دسترسی غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه‌ای یا مخابراتی دولتی یا عمومی را فراهم می کند. ( ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۳- انتشار یا در دسترس قرار دادن محتویات آموزش دسترسی غیرمجاز ، شنود غیرمجاز ، جاسوسی رایانه‌ای، تحریف و اخلال در داده ها یا سیستم های رایانه‌ای و مخابراتی. ( ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۴- آموزش و تسهیل سایر جرایم رایانه‌ای. ( ماده ۲۱ قانون ج.ر)
۵- انتشار فیلترشکن ها و آموزش روشهای عبور از سامانه های فیلترینگ. ( بند ج ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۶- انجام هرگونه فعالیت تجاری و اقتصادی رایانه‌ای مجرمانه مانند شرکت های هرمی. ( قانون اخلال در نظام اقتصادی کشور و سایر قوانین )
محتوا مجرمانه مربوط به امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی
۱- انتشار و سرویس دهی بازی های رایانه‌ای دارای محتوای مجرمانه. ( مواد مختلف ق.م.ا و قانون ج.ر )
۲- معرفی آثار سمعی و بصری غیرمجاز به جای آثار مجاز. ( ماده ۱ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز دارند )
۳- عرضه تجاری آثار سمعی و بصری بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ( ماده ۲ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز دارند )
۴- تشویق و ترغیب به نقض حقوق مالکیت معنوی ( ماده ۱ قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزار های رایانه‌ای و ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیکی )
محتوای که تحریک ، ترغیب ، یا دعوت به ارتکاب جرم می کند (محتوای مرتبط با سایر جرایم)
۱- انتشار محتوای حاوی تحریک ، ترغیب ، یا دعوت به اعمال خشونت آمیز و خودکشی. ( ماده ۱۵ قانون ج.ر )
۲- تبلیغ و ترویج مصرف مواد مخدر ، مواد روان گردان و سیگار. ( ماده ۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات ۱۳۸۵ )
۳- باز انتشار و ارتباط ( لینک ) به محتوای مجرمانه تارنماها و نشانی های اینترنتی مسدود شده ، نشریات توقیف شده و رسانه های وابسته به گروه ها و جریانات منحرف و غیر قانونی.
۴- تشویق تحریک و تسهیل ارتکاب جرائمی که دارای جنبه عمومی هستند از قبیل اخلال در نظم ، تخریب اموال عمومی ، ارتشاء ، اختلاس ،کلاهبرداری ، قاچاق مواد مخدر، قاچاق مشروبات الکلی و غیره. ( ماده ۴۳ ق.م.ا )
۵- تبلیغ و ترویج اسراف و تبذیر. ( بند ۳ ماده ۶ ق.م )
لازم به توضیح است کلمه تبذیر از ریشه بذر و به معنى پاشیدن دانه مىآید و در مواردى استفاده می‌شود که اموال یا امکاناتی به صورت غیر منطقى مصرف شده و هدر بروند.
