در بیشتر اوقات زن ها و مردانی که سابقا ازدواج کرده اند و به دلیل طلاق از هم جدا شده اند به جهت ازدواج مجدد می خواهند که نام همسر قبلی خود را از شناسنامه حذف کنند و به طور کلی در جهت اقدام به این کار خود و یا از طریق وکیل اقدامانی را می کنند در این مقاله قصد داریم تا حدودی به این موضوع بپردازیم. این موضوع در خصوص مردها مقداری آسان تر نسبت به زنان خواهد بود. حذف کردن نام مرد از شناسنامه زن فقط در حالتی امکان خواهد داشت که در دوران عقد جدایی انجام صورت پذیرفته باشد و دوشیزه‌بودن زن نیز براساس مقررات و احکام دادگاه و سند طلاق قابل اثبات بوده باشد. در صورتی که همسر شخصی فوت کرده باشد در صورتی که ازدواج آن ها نیز ثبت شده باشد، فرد خود یا به وسیله وکیل می‌تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال در مورد حذف کردن نام همسر فوت‌شده خود از شناسنامه‌اش اقدامات لازم را انجام بدهد.
براساس قوانین جدید التصویبی که از سال ٩٣ مورد اجرا قرار گرفته است در صورتی که طلاق قبل از رابطه جنسی حادث گردد زن این اختیار را خواهد داشت که به وسیله وکیل خود و با ارائه گواهی پزشکی قانونی یا حکمی که دادگاه صادر نموده است، به ثبت احوال مراجعه نموده و با انجام مراحل مربوط به آن و همچنین تکمیل فرم‌های مرتبط با موضوع، درخواست صدور شناسنامه المثنی را بنماید که در این حالت نام همسر قبلی او از شناسنامه اش حذف خواهد گردید. در خصوص مردان نیز این حکم جاری می باشد. در زمانی که طلاق در دوران عقد انجام گیرد مرد نیز توانست اقدام به حذف نام همسر خود از شناسنامه بنماید ولی اداره ثبت احوال در طلاق‌هایی که پس از برقراری رابطه جنسی صورت می پذیرفت از حذف نام همسر خودداری می نمود.
هنگامی که شخصی با طرح دعوا در دادگاه حقوقی اعم از اینکه خود شخصا و یا توسط وکیل صورت گرفته است از همسرش طلاق گرفته باشد با انتخاب نمودن همسر دوم و به ثبت رسمی رساندن آن ازدواج و ثبت شدن آن در شناسنامه می تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کرده و تقاضای خود، برای حذف نام همسر اولش را ارائه دهد در این صورت نام همسر اول او از شناسنامه حذف خواهد گردید. باید توجه داشت که هر جامعه ای نیاز به بقا دارد و حفظ این بقا نیازمند ابزارها و راهکارهایی است ازدواج همواره به‌عنوان یکی از ابزارهای حفظ و بقای جامعه و ادامه نسل‌ها و رسیدن به سعادت و خوشبختی انسانها مورد پذیرش بوده است. در نتیجه قانونگذارن در جهت حفظ این ابزار با یکدیگر همسو و همراه شدند تا در جهت حمایت نسبی از زن و مرد در خصوص حذف نام همسر از شناسنامه های خود مقررات و قوانینی را وضع نمود. هر چند این قوانین و مقررات دارای ایراداتی هم می باشد ولی منافع و فواید آن بیشتر از مضرات آن خواهد بود که بایستی به آن توجه نمود.
براساس این مقررات هرگاه شخصی از زن خود جدا شده باشدو همسر دوم انتخاب کرده و آن را خود شخصا و یا به وسیله وکیل به صورت رسمی به ثبت برساند و این امر در شناسنامه او هم ذکر شده باشد خواهد توانست به اداره ثبت مراجعه کند و نام همسر خود را از شناسنامه حذف نماید در این مورد بایستی به چند نکته اساسی توجه نمود که در ذیل به آن اشاره می نمایم.
• حذف کردن نام همسر اول از شناسنامه بستکی و مرتبط با انتخاب همسر دوم خواهد بود.
• مورد دیگر این است که باید ثبت رسمی ازدواج نیز صورت بگیرد.
• در آخر بایستی این ازدواج در شناسنامه فرد نیز ثبت‌نگردیده شده باشد.
بنابراین نمی تواند با تنها با انتخاب همسر و معرفی او به وکیل خود از او بخواهد که به اداره ثبت احوال مراجعه کند و نام همسر اولش را از شناسنامه حذف نماید.
برخی از معترضین در مورد حذف نام همسر معترض هستند که در جواب این دسته از افراد بایستی به آنها بگوئیم حذف نام از شناسنامه صرفا پس از وقوع ازدواج دوم و ثبت آن صورت خواهد گرفت در نتیجه همسر دوم از ازدواج قبلی همسر خود اطلاع خواهد یافت از سوی دیگر حذف نام همسر قبلی از شناسنامه بغیر از اینکه موثر بر کاهش بار روانی در زمان انتخاب همسر دوم خواهد بود، باعث این خواهد شد که شناسنامه راحت‌تر در جاهای مختلف ارائه گردد و نکته دیگر این است که زن و مرد می توانند قبل از اینکه با یکدیگر ازدواج کنند گواهی تجرد بگیرند و از این طریق از ازدواج قبلی همسرش مطلع گردد.
ارائه راه کارهایی برای اقدام به حذف نام همسر
در این قسمت به طور مختصر روش حذف کردن نام همسر از شناسنامه سابق را بیان میدارم.
• طلاق بعد از رابطه جنسی: در این حالت یعنی فرضی که بین زوجین رابطه جنسی برقرار باشد اداره ثبت احوال از دادن المثنی بدون ذکر نام همسر سابق خودداری می کند. رویه عملی دو راه را پیشنهاد می کند:
۱- زنی که خواهان حذف نام همسر سابق است باید مردی را به عنوان خواستگار خود معرفی کرده و با مراجعه به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق گواهی سردفتر را مبنی بر خواستگاری و تمایل به عقد از سوی طرفین به ثبت احوال ارائه دهد. در این صورت ثبت احوال نسبت به دادن المثنی بدون ذکر نام همسر سابق اقدام خواهد کرد.
۲-در صورتی که زن مدخوله نبوده باشد خواهد توانست با ارائه گواهی پزشکی قانونی یا حکم دادگاه حقوقی به طور مستقیم خود و یا از طریق وکیل به ثبت احوال مراجعه کرده . پس از انچام تشریفات قانونی که شامل پر کردن فرم های مختلفی است درخواست صدور شناسنامه المثنی را بدهد. در این صورت نام همسر سابق در شناسنامه درج نخواهد گردید و این حکم درمورد مردان نیز جاری خواهد بود.اعمال خواهد شد.
در خصوص طرح دعوای حقوقی مبنی بر الزام نمودن ثبت احوال به دادن المثنی شناسنامه المثنی و حذف کردن نام همسر سابق از شناسنامه اعم از اینکه توسط خود شخص یا وکیل اقدام شده باشد در دادگاهی می بایست مطرح گردد که دادگاه محل صدور شناسنامه در آن قرار دارد. به سور معمول این کونه از دعاوی به همراه ادعای گم شدن شناسنامه مطرح می می نماید.
