سلامتی از بزرگ‌ترین نعمت‌هایی است که خداوند به بندگانش عطا کرده است. سلامتی همیشه از عزیزترین دارایی‌های انسان بوده و هست. به قدمت عمر بشر دغدغه‌هایی با محوریت سلامت همگانی برای بشر وجود داشته. یقینا زمانی که اجداد ما در غارها زندگی می‌کردند و خبری از جامعه مدنی به شکل و شمایل امروز نبود نیز، نیاز به حفظ سلامتی و توجه به آن از اولویت بالایی برخوردار بوده است.
قوانین در تمام کشورها هماره ریشه در نیازهای انسان دارد. چون قانون ذاتا به وجود آمده تا سر و سامانی به زندگی انسان بدهد و حامی او باشد. در موضوع بحث این نوشتار حقوقی که سلامت آحاد مردم است قانون سکوت نکرده و حق سلامت را به عنوان یک حق ذاتی به رسمیت شناخته است. به رسمیت شناخته شدن این موضوع توسط قانون اساسی بستر لازم برای اجرای قانون و تامین اسباب آن را فراهم می‌کند.
در اساسنامه سازمان بهداشت جهانیWorld Health Organization، سلامتی صرفاً به معنای عدم وجود بیماری نیست. بلکه به معنی سلامتی کامل جسمی و روانی قلمداد شده است و هدف سازمان بهداشت جهانی و همه دولت‌ها را ارتقای سطح سلامتی افراد تا بالاترین حد ممکن تلقی نموده است. لازمه رسیدن به چنین سطحی از سلامت ارائه تمام خدمات پزشکی، بهداشت و سلامت همگانی ، غذای کافی، مسکن مناسب، محیط کار سالم و محیط زیست است.
اهمیت نگرش و موضع‌گیری قانون به بحث سلامت در مواردی مثل شیوع بیماری‌های واگیردار و مشکلات پس از وقوع بلایای طبیعی، بسیار به چشم می‌آید. ایران با تصویب قوانین و مقررات مختلف در زمینه سلامت و همچنین پیوستن به کنوانسیونهای بین‌المللی این حق را به رسمیت شناخته و مورد حمایت قرار داده است.
بهداشت و سلامت همگانی است
اصول مختلف قانون اساسی از جمله اصل ۲۹، حق خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی را برای همگان به رسمیت می‌شناسد. حق مراقبت از سلامت مردم در سند چشم انداز بیست ساله نیز منعکس شده است. این سند ضمن توصیف مشخصات جامعه سالم ایرانی، که در ادامه بیان خواهد شد، به ذکر موارد مربوط به سلامت پرداخته است.
اصل ۲۹ قانون اساسی، مهم‌ترین اصل حمایتی سلامت در جامعه است که حق برخورداری از خدمات بهداشت و سلامت همگانی ، درمانی و مراقبتهای پزشکی را برای همه قائل می‌شود. طبق این ماده قانونی داریم:
«برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری و پیری، از کارافتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت بیمه و … حقی همگانی است.»
حق سلامت در قانون
جالب است بدانید بند ۱ اصل ۴۳، تأمین نیازهای اساسی یعنی مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده را یکی از ضوابطی می‌داند که اقتصاد جمهوری اسلامی ایران باید بر اساس آن استوار گردد. همانطور که می‌بینید در این اصل از سلامت مردم بعنوان یکی از ارکان اقتصاد کشور نام برده شده است.
تعجبی هم ندارد، زیرا پیشرفت اقتصادی و صنعتی یک کشور تنها در سایه سلامت مردم اعم از کودکان، نوجوانان، جوانان و سالمندان میسر می‌شود. مردم باید بتوانند با سیاست‌گذاری‌های درست عمری طولانی و بدنی سالم داشته باشند. تا نسل به نسل هم خودشان در رفاه زندگی کنند و هم در ساخت کشوری قدرتمند و مترقی با اقتصادی مستحکم سهیم باشند.
دولت باید به عنوان نماینده‌ی جامعه، برای کاهش اختلاف در سطح سلامت مردم در طبقات مختلف وکاهش اختلاف سطح سلامت بین مناطق مختلف کشور بکوشد و دسترسی به خدمات پیشگیرانه را برای همه فراهم کند. در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران، جامعه‌ی سالم ایرانی به عنوان جامعه‌ی برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، بدون فقر، فساد، تبعیض و بهره‌مند از محیط زیست مطلوب توصیف شده است. و بر ابعاد مختلف اقتصادی- اجتماعی که منجر به سلامت می‌شوند، تأکید شده است. برای رسیدن به چنین چشم‌اندازی اقدامات بزرگ و مستمری نیاز است.
مواد۳۲ تا ۳۱ قانون برنامه پنجم توسعه نیز به بحث سلامت اختصاص یافته که تهیه برنامه نظام درمانی کشور توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از نمونه‌های آن می‌باشد.
وزارت بهداشت با توجه به سند چشم انداز و بند دوازدهم سیاست‌های کلی برنامه چهارم توسعه، مکلف است در جهت تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت‌های برابر برای آحاد جامعه تلاش کند. آموزش نکات پیشگیرانه برای حفظ سلامت مردم، محیا کردن بستر درمان، ارتقای سلامت افراد جامعه، اصلاح ساختار نظام سلامت جامعه، ایجاد یک نظام پاسخگو برای ارائه خدمات سلامت عادلانه برای آحاد جامعه، پوشش فراگیر و الزامی بیمه سلامت،از جمله وظایف وزارت بهداشت است.
برای یافتن پاسخ پرسش‌های خود از سازمان حقوقی و داوری ثمین عدالت با ما تماس بگیرید. خطوط ارتباطی ما همیشه در اختیار شماست.
آیا هزینه‌های درمانی در بیمارستانها ، در قانون اساسی رایگان قید شده؟