ابلاغیه چیست؟

ابلاغیه چیست؟

ابلاغ در واقع فرایندی قانونی است که به موجب آن بایستی مخاطب را از مفاد دادرسی و تشریفات آن مطلع نمود . زمانی که دعوایی برای نخستین بار در دادگستری مطرح می شود و پرونده ای برای آن تشکیل می شود ، اولین دستوری که از طرف دادگاه صادر می شود ، ابلاغ یک نسخه از دادخواست به خوانده دعوی می باشد که به آن ابلاغیه گفته می شود .

مطابق ماده 302 قانون آیین دادرسی مدنی « هیچ حکم یا قراری را نمی توان اجراء نمود ؛ مگر اینکه به صورت حضوری و یا به صورت دادنامه یا رونوشت گواهی شده آن ، به طرفین یا وکیل آنان ابلاغ شده باشد.» در واقع ، ابلاغ بایستی طبق تشریفاتی که در قانون آیین دادرسی مدنی درباره انواع ابلاغ اعم از ابلاغ قانونی و ابلاغ واقعی مقرر شده است ، به انجام برسد . البته شایان ذکر است که اخیرا سامانه ای تحت عنوان سامانه ثنا برای ابلاغ الکترونیکی اوراق قضایی توسط قوه قضاییه تاسیس شده است . 

احکام مربوط به ابلاغ:

احکام ابلاغ مطابق قانون آیین دادرسی مدنی به شرح زیر است :
– ابلاغ از طریق مامور ابلاغ که زیر نظر واحد ابلاغ دادگستری است صورت می پذیرد .
– مامور ابلاغ موظف است حداکثر ظرف مدت دو روز اوراق را به شخص خوانده ابلاغ نماید و رسید بگیرد . بنابراین ، مطابق قانون مهلت ابلاغ ، حداکثر دو روز است . در صورتی هم که خوانده از گرفتن اوراق امتناع کند ، مامور ابلاغ ، امتناع خوانده و تاریخ آن را در برگه قید می کند و اوراق را به دفتر دادگاه باز می گرداند . این امتناع سبب نمی شود که وی بتواند مدعی عدم ابلاغ شود .
– طبق مقررات قانونی ، ابلاغ اوراق ممکن است در محل کار صورت پذیرد و یا در محل سکونت . قابل ذکر است که از آن رو که مطابق مقررات قانون مدنی اقامتگاه زن شوهردار محل اقامت همسر اوست، علی الاصول ابلاغ بایستی در همان محل صورت پذیرد . اما قانونگذار برای جلوگیری از تضییع حقوق زنانی که در محل اقامت شوهر خود نیستند ، بخصوص در دعاوی خانوادگی ، محل ابلاغ آنان را نیز محل سکونت یا محل کار آنان تعیین نموده است .
– هریک از طرفین دعوا و یا وکلای آنها می توانند محلی برای ابلاغ اوراق اخطاریه و ضمایم آن در شهری که دادگاه رسیدگی کننده در آن واقع است ، انتخاب نمایند که در این صورت کلیه اوراق مربوط به دعوا در آن محل ابلاغ می گردند . در صورتی هم که طرفین دعوا محلی که ابلاغ در آن صورت می پذیرد را تغییر بدهند ، یا اشتباه آن را درج نموده باشند ، بایستی محل جدید را به اطلاع دادگاه برسانند ، چرا که در غیر این صورت ابلاغ کماکان در محل سابق انجام می شود.

مراحل ابلاغ قضایی

بعد از اینکه دعوایی در دادگستری مطرح شد، اولین دستور قضایی که در مورد آن صادر می‌شود، ابلاغ است. مدیر دفتر دادگاه بعد از صدور دستور ابلاغ یک نسخه از دادخواست و ضمایم آن را در پرونده بایگانی می‌کند و نسخه دیگر به انضمام سایر اوراق برای ابلاغ و تسلیم به خوانده ارسال می‌‌شود. از اینجاست که وظیفه مأمور ابلاغ آغاز می‌شود. او دو روز وقت دارد که اوراق را به مخاطب آن یعنی خوانده برساند و در برگ دیگری که در اختیار دارد، رسید بگیرد. البته ممکن است مخاطب ابلاغ از گرفتن آن به هر دلیلی خودداری کند؛ چنین مخاطبانی باید بدانند که خودداری از گرفتن برگه ابلاغ مانع از ابلاغ نمی‌شود و مأمور ابلاغ در چنین شرایطی امتناع او را در برگ اخطاریه قید می‌کند و اوراق را به دفتر دادگاه برمی‌گرداند.

نشانی که در برگه نوشته شده است، محل سکونت مخاطب ابلاغ یا محل کار اوست. همچنین برای ابلاغ به کارکنان دولت و شرکت‌ها هم شرایط خاصی وجود دارد؛ به این ترتیب که اوراق نزد رییس کارمند یا به کارگزینی قسمتی که مخاطب ابلاغ در آن مشغول است، فرستاده می‌شود.

در خصوص بانوان گردش کار به این صورت است که در صورتی که در منزل شوهر خود سکونت داشته باشند، ابلاغ همان محل صورت می‌گیرد؛ اما اگر وی در محلی غیر از منزل شوهر سکونت داشته باشد، در محل کار و سکونت زن ابلاغ به صورت می‌گیرد. یادتان باشد که این ترتیب انجام ابلاغ برای حمایت از بانوان است؛ چون ممکن است زوج در دعوای خود علیه شوهر برای تضییع حقوق وی دادخواست را به نشانی منزل خود بفرستد در حالی که زن در محل دیگری سکونت دارد. البته فراموش نکنید که ابلاغ در وقت اداری لازم نیست، صورت گیرد و در خارج از وقت اداری و حتی در شب نیز می‌توان ابلاغ را به مخاطب آن تحویل داد.

مأموران ابلاغ قضایی

ابلاغ توسط مأمور پست یا کارمند دادگاه انجام نمی‌شود؛ بلکه ابلاغ باید توسط مأموران ابلاغ انجام شود. منظور از مأمور ابلاغ کسی است که قانون وی را جزو ضابطان دادگستری قرار داده است و یکی از تکالیف آنها ابلاغ اوراق قضایی است. در دادگستری‎ها مأموران ابلاغ زیر نظر واحد ابلاغ انجام وظیفه می‎کنند. حوزه عمل هر یک از مأموران ابلاغ مشخص است. در شهرهای کوچک که فاقد واحد ابلاغ است، مأموران ابلاغ زیر نظر مدیر دفتر دادگاه امر ابلاغ را پیگیری می‌کنند.