پولشویی جرمی است که همیشه به دنبال یک جرم اصلی اتفاق می‌افتد و به‌تنهایی نمی‌تواند موضوعیت داشته باشد. همان‌طور که در تعریف پولشویی اشاره شد، این بزه به تبدیل یا انتقال عواید حاصل از فعالیت‌های مجرمانه باهدف پنهان کردن منشأ غیرقانونی آن اطلاق می‌شود.
رنگ‌شناسی پول!
شاید عنوان رنگ‌شناسی پول بنظرتان عجیب بیاید و یا تصور کنید مطلبی تخصصی در مورد طراحی اسکناس پیش رو دارید. ولی منظور از آن اصطلاحی است که در دسته‌بندی انواع پول استفاده می‌شود. در یک طبقه‌بندی پول به چهار دسته تقسیم می‌شود. پول تمیز یا سفید، پول خاکستری، پول سیاه و پول ملتهب
پول تمیز یا پول سفید به درآمد حاصل از کسب و کار قانونی اطلاق می‌شود. البته گاه یک فعالیت در کشوری قانونی و در کشوری دیگر غیرقانونی است و حتی مجازات سنگین برای آن در نظر گرفته شده است. ممکن است فعالیتی در یک کشور مصداق مجرمانه داشته باشد ولی در کشوری دیگر کاملا قانونی باشد. برای مثال تولید و فروش مشروبات الکلی یا قمار در بسیاری از کشورها قانونی است و پول حاصل از آن پول سفید است ولی در کشور ما خیر.
پول خاکستری به پول حاصل از برخی تخلفات یا فعالیت‌های قانونی که از نظارت دولت بدور مانده گفته می‌شود. مانند فروش کالا بدون مجوز اتحادیه
پول ملتهب پولی است که در شرایط بحرانی از کشور خارج و به مناطق امن منتقل می‌شود. برای مثال از کشور درگیر جنگ خارج و به مکان دیگری منتقل می‌شود.
و اما پول سیاه یا پول کثیف درآمد حاصل از جرم و جنایت است. درآمد حاصل از قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان، قتل، دزدی از این نوع هستند.
جرائم منشأ پولشویی
پولشویی جرمی است که همیشه به دنبال یک جرم اصلی اتفاق می‌افتد و به‌تنهایی نمی‌تواند موضوعیت داشته باشد. همان‌طور که در تعریف پولشویی اشاره شد، این بزه به تبدیل یا انتقال عواید حاصل از فعالیت‌های مجرمانه باهدف پنهان کردن منشأ غیرقانونی آن اطلاق می‌شود.
منشأ این جرم در هرکشوری به فراخور قوانین و مقرراتش می‌تواند متفاوت باشد. با این وجود برخی جرائم در تمام دنیا به‌عنوان منشا اصلی جرم تطهیر پول در نظر گرفته می‌شوند. در ادامه با جرائمی که گروه ویژه اقدام مالی یا FATF (اِف اِی تی اِف) به‌عنوان منشأ اصلی پولشویی در نظر گرفته است آشنا می‌شویم.
گروه ویژه اقدام مالی FATF به‌عنوان مهم‌ترین نهاد بین‌المللی مبارزه با پولشویی مطرح می‌باشد که بخش عمده‌ای از سیاست‌گذاری‌ها، تعیین شاخص‌ها و ایجاد اراده سیاسی در کشورها برای فعالیت و مبارزه با این پدیده شوم را بر عهده دارد.
نخستین بار در سال ۱۹۸۸، کنوانسیون وین تمام پول‌ها و درآمدهای ناشی از خرید و فروش مواد مخدر را به‌عنوان منشأ این بزه معرفی کرد. در سال ۲۰۰۰ در کنوانسیون پالرمو جرائم سازمان یافته نیز به‌عنوان منشا این عمل مجرمانه معرفی شدند. درنهایت گروه ویژه اقدام مالی درآمدها و پول‌های ناشی از جرائم ذکر شده در دو کنوانسیون قبلی، بعلاوه جرائم عمده و درجه اول را به‌عنوان جرائم منشأ تطهیر پول معرفی نمود.
از منظر نهاد بین‌المللی FATF، قاچاق مواد مخدر و جرائم مالی به‌عنوان اصلی‌ترین منابع پول کثیف معرفی‌شده‌اند. دیگر جرائم اولیه طبق نظر این سازمان (تقریبا همه کشورها در خصوص مجرمانه بودن این لیست اتفاق‌نظر دارند) به‌قرار زیر است:
- شرکت در گروه‌های جنایی سازمان‌یافته
- پول تقلبی
- سرقت هنری
- قاچاق انسان و قاچاق مهاجر
- قاچاق مواد مخدر
- قتل
- قاچاق کالا
- آدم‌ربایی و گروگان‌گیری
- دزدی
- قاچاق اسلحه
- اخاذی
- قاچاق اشیا مسروقه و جعل اسناد
- فساد و رشوه
- دزدی دریایی
- جعل و تقلب
جرائم منشا پولشویی در ایران
در کشور ما کلیه جرائم می‌توانند به‌عنوان جرم منشأ تطهیر پول مطرح شوند. در حقیقت هر فعل یا ترک فعلی که در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده باشد می‌تواند به‌عنوان جرم منشأ و درآمد حاصل از آن به‌عنوان پول سیاه در نظر گرفته شود.
بنابراین تمام جرائمی که در بخش قبل برشمرده شد از منظر قانون مجازات اسلامی جرم محسوب شده و در کشور ما مشمول قانون پولشویی است. حتی مواردی مانند فروش و یا استعمال مشروبات الکلی، قماربازی و ولگردی نیز مشمول مجازات می‌باشد.
ویژگی‌های جرم پولشویی
این جرم خاص ویژگی‌های منحصری دارد که در ادامه با آن آشنا می‌شوید.
ثانویه بودن
ثانویه بودن این جرم به این معنی است که باید اقدامی مجرمانه مانند قاچاق مواد مخدر اتفاق افتاده باشد تا موجودیت پیدا کند. این ویژگی در گذشته باعث می‌شد اذهان عمومی حساسیت زیادی نسبت به آن نداشته باشد وحاشیه امنی برای گسترش آن ایجاد شود.
سازمان‌یافته بودن
سازمان‌یافته بودن این بزه تعقیب مجرمین را دشوار می‌کند. گاه، سازمان‌های عریض و طویلی دست‌اندرکارند که با دستگیری یک نفر آسیب جدی به پیکره آن‌ها وارد نمیشود و به‌کار خود ادامه می‌دهند.
فراملی بودن
فراملی بودن این جرم به این معنی است که در یک محدوده جغرافیایی خاص یا در مرزهای یک کشور اتفاق نمی‌افتد. این ویژگی اهمیت همکاری‌های بین‌المللی و نقش سازمان‌های بین‌المللی برای مقابله با آن را پررنگ‌تر می‌کند. هیچ کشوری به‌تنهایی نمی‌تواند در مبارزه با این عمل مجرمانه موفق عمل کند.
حرفه‌ای بودن
استفاده از افراد حرفه‌ای و متخصص برای شستشوی پول‌های کثیف علاوه بر این‌که به تحقق اهداف مجرمانه سرعت می‌بخشد، باعث می‌شود خطر به دام افتادن و کشف و ضبط اموال کاهش پیدا کند.
این افراد حرفه‌ای معمولا حسابداران، بانک‌داران، وکلا و متخصصانی هستند که بدون شرکت در جرم اصلی به واسطه تخصص خود (در ازای دریافت دستمزد) وارد فضای مجرمانه می‌شوند.
روشهای پولشویی
بر خلاف چیزی که در نگاه اول به نظر می‌رسد، تطهیر پول همیشه در موسسات مالی اتفاق نمی‌افتد. البته احتمال وقوع جرم در بستر فعالیت‌های مالی بیشتر است. از این رو این مراکز برای مقابله با شستشوی پول اولین انتخاب هستند.
گسترش و تنوع محصولات و خدمات مالی، افزایش سرعت انتقال پول موجب پیچده‌تر شدن روشهای مافیای ثروت کثیف شده است. در حال حاضر عملیات پولشویی به اشکال مختلف در سطح بین المللی انجام می‌پذیرد.
برخی روشهای کلی پولشویان در بسترهای مالی و غیرمالی بدین شرح است:
- سرمایه گذاری موقت در بنگاه های تولیدی -تجاری قانونی
- خرید و فروش چندباره مستغلات و زمین شهری
- معاملات ساختگی واردات و صادرات
- صورت حساب‌های ساختگی
- ایجاد شرکت‌های صوری
- بازار سهام و اوراق سهام
- ایجاد سازمان‌های خیریه
- بازر طلا و الماس
- شرکت در مزایده‌های اجناس هنری و کالاهای قدیمی
- انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد
- تجارت فلزات گران‌بها و سنگ‌های قیمتی
- معاملات نفتی و آثار هنری
- مناطق آزاد تجاری
- صرافی
تیم تخصصی وکلای ثمین عدالت پاسخگوی سوالات حقوقی شما است. برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین و مشاوره حقوقی به صورت حضوری کلیک کنید.
همچنین می‌توانید با کلیک روی آیکون گفتگوی آنلاین(چت) حقوقی در پایین صفحه، با کارشناسان حقوقی ما در ارتباط باشید.
