قرار تأمین خواسته راهکار قانون در برابر افرادی که قصد فریب قانون و ضایع کردن حقوق رسمی و شرعی دیگران را دارند است.
قانون چه راهکاری در برابر کسانی که قصد فرار از ادای دین دارند، دارد؟
شاید در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی دیده باشید که وقتی کسی چک برگشتی دارد، یا همسرش مهریه‌اش را اجرا گذاشته برای فرار از پرداخت آن ملکی که در تملک دارد را به نام فرد معتمدی می‌زند. و هدفش این است که در استعلامی که دادگاه برای مشخص شدن اموالش می‌گیرد مالی شناسایی نشود. قرار تأمین خواسته راهکار قانون در برابر افرادی که قصد فریب قانون و ضایع کردن حقوق رسمی و شرعی دیگران را دارند است.
یا مثلا به کلاهبرداری خبر می‌دهند شناسایی شده و تا لحظاتی دیگر پلیس برای دستگیر کردنش می‌رسد. و در صحنه بعد می‌بینیم با عجله اوراقی را از گاوصندوق خارج کرده و آتش می‌زند.
در این مقاله می‌خواهیم ببینیم آیا قانون دور زدنی است؟ آیا این افراد از قانون زرنگ ترند؟ و بدانیم اگر در چنین موقعیتی قرار گرفتیم و بیم پایمال شدن حقمان را داشتیم قانون چگونه از ما حمایت خواهد کرد.
قرار تأمین خواسته چیست؟
راهکار قانون در برابر افرای که قصد فریب قانون و ضایع کردن حقوق رسمی و شرعی دیگران را دارند، قرار تأمین خواسته است. این راهکار قانونی در میان مردم به توقیف مال معروف است. قرار تأمین خواسته یا توقیف مال در مواقعی به کار می‌رود که شخصی، پول یا مالی را به دین گرفته باشد و قصد سوء استفاده و تخریب یا پنهان نمودن آن را داشته باشد تا از پس دادن آن سر باز زند.
در چنین حالتی وصول دین توسط بستانکار با مشکل مواجه می‌شود. چرا که ممکن است به نظر برسد بدهکار توانایی پرداخت آن را ندارد و بستانکار هم توان اثبات این فریبکاری را در دادگاه نداشته باشد. در این موارد قانون به بستانکار اجازه می‌دهد بدون اطلاع مدیون، طلب خود را توقیف نماید.
مالک مالی که دستور توقیفش توسط مراجع قضایی صادر شده باشد تحت هیچ عنوان تا زمانی که رای نهایی دادگاه تکلیف مال را روشن کند اجازه دخل و تصرف در آن را نخواهد داشت. و هرگونه حق فروش و انتقال آن از وی سلب می‌شود. پس از ارائه دادخواست تامین خواسته، در صورت تخلف بدهکار و سوء استفاده از مال، بستانکار می‌تواند علیه او شکایت کند.
موارد مشمول صدور قرار تأمین خواسته
طبق ماده ۱۰۸ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، خواهان می‌تواند در موارد زیر اقدام به ارائه دادخواست صدور توقیف مال نماید:
- شکایت دارای سند رسمی کشور باشد. برای مثال ملاک دعوی سند ازدواج یا سند ملک باشد.
- خواسته در شرف تخریب و تضییع باشد.
- اوراق تجاری واخواست شده که دادگاه طبق قانون باید قرار تأمین خواسته صادر نماید.
- در ماده ۲۱۸ قانون مدنی و ۲۲۱ قانون امور حسبی نیز به ترتیب درباره امکان صدور قرار تأمین خواسته در مواردی که مدیون به مال، اقدام به سوء استفاده در مال نماید و در موارد توقیف ترکه در مدت تحریر آن، اشاره شده است.
- در مواردی که خواهان خود خسارات احتمالی وارده به طرف مقابل را به صندوق دادگستری پرداخت نماید. تعیین میزان خسارت احتمالی، با درنظر گرفتن میزان خواسته بر عهده دادگاهی است که درخواست تامین را می‌پذیرد. دادگاه نمی‌تواند بدون تأمین خسارت احتمالی از طرف خواهان، اقدام به صدور قرار تأمین خواسته نماید.
تأمین خسارت احتمالی باید حتما به صورت وجه نقد باشد. همانطور که ذکر شد میزان خسارت احتمالی توسط قانون تعیین نشده است و تعیین مبلغ آن به تشخیص دادگاه واگذار شده است. مبلغ خسارت به عوامل زیادی چون امکان واقعی اجرای تمام و کمال قرار تأمین خواسته، نوع اموال مورد بازداشت و مدت زمان بازداشت اموال بستگی دارد.
به طور معمول مدت تامین خسارات احتمالی ۱۰ روز است که با ضمانت صدور قرار رد درخواست تامین می‌باشد. هزینه تامین خواسته به عهده خواهان است.
دادخواست مطالبه مهریه و تامین خواسته
یکی از موارد پر تکرار فرار از دین در پرونده‌های مهریه است. به همین دلیل دادخواست تامین خواسته مهریه به منظور توقیف اموال مرد برای جلوگیری از نقل و انتقالات آتی صادر می‌شود تا در صورت نیاز بعد از صدور رای قاضی بتوان اقدام به اجرای حکم مهریه به نفع زن نمود.
نحوه اجرای تامین خواسته
قرار تامین خواسته به دو صورت می‌تواند اجرا شود. در برخی موارد خواهان می‌تواند بدون اقدام مرجع قضایی پس از اطلاع از صدور قرار تامین مال خود را برای توقیف به اجرای احکام معرفی نماید. اما در اکثر موارد طی مراحل قانونی به خوانده ابلاغ و تحمیل می‌شود.
در صورتی که پس از اجرای قرار تامین خواسته شخص ثالث ادعایی بر اموال داشته باشد و بتواند آن را ثابت کند، با ارائه دادخواست رفع توقیف تامین خواسته امکان توقیف حکم را دارد. منوط به اینکه وی اسناد و مدارک لازم یا حکم دادگاه با تاریخ قبل از صدور حکم توقیف اموال را برای اثبات ادعای خود داشته باشد.
دادخواست تأمین دلیل
ممکن است شخصی احتمال دهد که در آینده به مستندات و مدارکی برای طرح دعوی خاصی نیازمند است و این دلایل و اسناد و مدارک خارج از دسترس یا در حال از بین رفتن است. در این صورت وی می‌تواند درخواست تأمین دلیل خود را به دادگاه ارائه نماید تا دادگاه نسبت به مشاهده، تهیه صورت، گزارش گیری و ثبت کتبی آن اقدام نماید.
برای نمونه فرض کنید خودرو شما با خودرو دیگری تصادف کرده و فرد مقابل که به عنوان مقصر شناخته شده، اقدام به پرداخت خسارت نمی‌کند. در اینجا شما از طریق ارائه فرم درخواست تامین دلیل به دادگاه می‌توانید نسبت به تخمین خسارات وارده اقدام نمایید تا در آینده در صورت نیاز بتوانید اسناد و مدارک لازم را در دادگاه ارائه نمایید.
یا مثلا در یک مجتمع مسکونی یکی از ساکنین آسیبی به یکی از اموال مشترک ساختمان مثل آسانسور وارد کرده است. بنحوی که استفاده از آن بدون تعمیر ممکن نیست و صبر کردن تا زمان رسیدگی موضوع در دادگاه سبب به سختی افتادن ساکنین می‌شود. در این موارد تامین دلیل راهگشا و کارساز خواهد بود.
مرجع ذی صلاح رسیدگی به قرار تأمین دلیل
رسیدگی به دادخواست تأمین دلیل در شورای حل اختلاف انجام می‌شود. هرچند قبلا این مراحل در دادگاه حقوقی انجام می‌شد اما پس از تصویب قانون شورای حل اختلاف و ایجاد شورا، این صلاحیت در اختیار شورایی است که دلیل در حوزه یا محدوده آن واقع شده است. رسیدگی به تأمین دلیل شورای حل اختلاف منوط به این است که شورا در آن منطقه وجود داشته باشد در غیر اینصورت دادگاه به آن رسیدگی خواهد نمود.
در نتیجه دیدیم که قانون دور زدنی نیست و چتر حمایتی آن در مواقعی که بیم از بین رفتن حقی وجود دارد گسترده است. تیم تخصصی ثمین عدالت با بیش از ۶۰ وکیل پایه یک دادگستری آماده است با افتخار پاسخگوی تمامی سوالات شما در مورد تامین خواسته و تامین دلیل در دعاوی حقوقی و کیفری باشد.
