در این مقاله از حق زن در اسلام و قانون مدنی صحبت می‌شود و به‌صورت موردی به آنها پرداخته می‌شود. امتیازات قانونی زنان در قانون مدنی عبارت‌اند از:
ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی به شروط ضمن عقد اعتبار می‌بخشد. زن به هنگام عقد میتواند هر شرطی را که مخالف مقتضای ذات عقد نباشد بر مرد اعمال کند. متن این ماده قانونی به این شرح است.
« طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند مثل اینکه شرط شود هر گاه شوهر زن دیگر بگیرد یا درمدت معینی غائب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگانی آن ها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه سازد.»
حق زن در خصوص دارایی خود
طبق ماده ۱۱۱۸ زن دارای استقلال اقتصادی است و میتواند بر دارایی خود تصرف داشته باشد. این دارایی با اخذ نفقه منافاتی ندارد. یعنی صرف متول بودن یک زن باعث نمی‌شود مستحق دریافت نفقه نباشد.
حق فسخ نکاح
در ایران حق طلاق با مرد است ولی در فسخ نکاح حق مشترک برای زن و مرد است. به محض اینکه شرایط فسخ ایجاد شود حق نیز برای هر دو نفر ایجاد خواهد شد.
در صورت جنون مرد نیز حق فسخ ازدواج برای مرد ایجاد می‌شود. جنون به سه دسته جنون آنی، ادواری و مستمر تقسیم می‌شود. از نظر قانون‌گذار تفاوتی بین جنون مستمر و ادواری نیست.
«ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی اشعار می‌دارد جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار اعم از این که مستمر یا ادواری باشد برای طرف مقابل موجب حق فسخ است.»
همچنین اگر صفت خاصی در یکی از زوجین شرط شده باشد اما پس از عقد مشخص شود خلاف واقع بوده، حق فسخ خواهد داشت. البته زن میتواند از حق فسخ خود بگذرد اما مطالبه خسارت به قوت خود باقی است. خانواده‌ها می‌توانند صفت افراد را قبل از عقد ثبت کنند تا در صورت وقوع مشکل پس از ازدواج از حق فسخ استفاده کنند.
حق زن در طلاق رجعی
یک حق زن در اسلام و قانون مدنی حق طلاق در طلاق رجعی است. در طلاق رجعی زن و شوهر باید به مدت سه ماه در یک منزل سکونت داشته باشند و مرد به زن نفقه بدهد. در این شرایط در صورت فوت مرد زن از او ارث می‌برد. چنانچه در این ایام مرد بخواهد همسر دیگری اختیار کند حتماً باید با اجازه همسر اول یا دستور دادگاه باشد.
حقوق زن در ارث
اگر زنی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، همسرش یک دوم از او ارث می‌برد و اگر فرزند داشته باشد یک چهارم. اگر مردی فوت کند و فرزند نداشته باشد به زن یک چهارم ارث می‌رسد و اگر اولاد داشته باشد یک هشتم
اگر مردی فوت کند و چند زن داشته باشد یک هشتم به همه آنها به طور مساوی ارث می‌رسد و اگر اولاد نداشته باشد یک چهارم.
حق زن در مهریه و نفقه
استحقاق نیمی از مهریه در صورت باکره بودن زن
قانون مدنی برای زنان امتیازاتی قائل شده است که عبارتند از استحقاق نیمی از مهریه قبل از عروسی
حق زن در مهریه ازدواج موقت
در ازدواج موقت اگر مهریه تعیین نشود عقد باطل است.
حق زن در مسئله نفقه
این حق به محض عقد محقق می‌شود.
حق زن در انتخاب محل سکونت و ترک منزل شوهر
زن با شرط ضمن عقد میتواند حق سکونت را از آن خود کند.
در قانون زن بدون اجازه شوهر نمی‌تواند خانه را ترک کند. اما بر اساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی گاهی اوقات حق دارد بدون اجازه شوهر این کار را انجام دهد. مثلاً هرچند خروج از کشور نیاز به اجازه مرد دارد اما زنی که مستطیع شده است و می‌خواهد به حج تمتع برود میتواند بدون اجازه شوهر خانه را ترک کند.
«ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن میتواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر‌عهده شوهر خواهد بود.»
حق زن در استفاده از حق حبس
تا زمانی که مرد مهریه زن را پرداخت نکرده است میتواند برابر ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی از انجام وظایف زناشویی خودداری کند حتی در این صورت نیز مرد باید نفقه را پرداخت کند.
حق زن در اسلام و قانون مدنی : تدلیس
اگر مرد یا زنی خود را واجد صفاتی معرفی کند که پس از عقد فقدان آن مشخص شود این امر تدلیس نام دارد که از موجبات فسخ نکاح است.
در مورد ناتوانی جنسی مردان نیز زن میتواند به دادگاه مراجعه کند و پس از یک سال مراجعه به دادگاه و پزشکی قانونی در صورت غیر قابل درمان بودن مشکل مرد، دادگاه فسخ نکاح را اعلام می‌کند. لازم به ذکر است اگر زنی قبل از عقد و یا مدتی پس از زندگی با شوهر از این عیب مطلع شده باشد نمی تواند از حق فسخ استفاده کند و حتماً باید به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای طلاق بدهد.
خطوط ارتباطی سازمان حقوقی و داوری ثمین عدالت در اختیار شماست.
