مرخصی در قانون کار – مرخصی استحقاقی، استعلاجی، بدون حقوق

مرخصی در قانون کار عبارت است از حقی که به موجب قانون یا قرارداد برای کارگر در ترک کار برای روزهای غیر تعطیل در نظر گرفته شده است.

مرخصی در قانون کار حقی است که از دیرباز در روابط کار بین کارگر و کارفرما به صورت صریح یا ضمنی پذیرفته شده و در قانون کار ایران نیز به آن پرداخته شده است. ممکن است کارگر به سبب اموری مانند بیماری یا حتی اتفاقات قابل پیش‌بینی مثل شرکت در مراسمی نیاز به عدم حضور در محل کارش داشته باشد. در این حالت اگر ترک کار برای اموری غیر از بیماری باشد نوع مرخصی استحقاقی و اگر به دلیل بیماری باشد مرخصی استعلاجی نامیده می‌شود.

حالت سومی هم وجود دارد، مواقعی که امکان استفاده از مرخصی استحقاقی یا استعلاجی وجود نداشته باشد مثل وقتی که شخص از تمام مرخصی‌های مصوب استفاده کرده و بیمار هم نیست، در این حالت از مرخصی بدون حقوق استفاده می‌کند.  بنابراین مرخصی ممکن است به صورت استحقاقی، استعلاجی یا بدون حقوق باشد که در ادامه به توضیح هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

مرخصی استحقاقی در قانون کار

در ماده ۶۴ مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه جمعاً یک ماه است. همچنین به موجب ماده ۶۵ در کارهای سخت و زیان‌آور میزان مرخصی به پنج هفته ارتقا می‌یابد.

کلیه کارگران در صورت ازدواج دائم و نیز در صورت فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان حق برخورداری از سه روز مرخصی با حقوق را دارند. لازم به ذکر است که این مرخصی با مرخصی استحقاقی سالانه بی‌ارتباط بوده و جداگانه قابل استفاده است. توجه شود که زمان استفاده از این سه روز (موضوع ماده ۷۳ قانون کار) هم‌زمان با موارد بیان شده است و قابل استفاده در زمان‌های دیگر نمی‌باشد.

میزان مرخصی استحقاقی کارگران فصلی برحسب ماه‌های کارکرد تعیین می‌شود. تاریخ استفاده از مرخصی با توافق کارگر و کارفرما تعیین می‌شود و در صورت اختلاف بین آن‌ها نظر اداره کار و امور اجتماعی محل لازم‌الاجرا است.

مرخصی استعلاجی

ازجمله مواردی که قرارداد کار را به حالت تعلیق درمی‌آورد استفاده کارگر از مرخصی استعلاجی در موارد بیماری بارداری و زایمان است.

مطابق ماده ۵۹ و ۶۲ قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ کارگرانی که بنا به تشخیص سازمان تأمین اجتماعی موقتاً قادر به کار نیستند از مرخصی استعلاجی استفاده خواهند کرد. طبق ماده ۷۴ و تبصره ۱ ماده ۷۶ قانون کار مدت مرخصی استعلاجی اگر به تائید سازمان تأمین اجتماعی رسیده باشد جزء سابقه کار و بازنشستگی کارگر محسوب خواهد شد.

به دلیل اهمیت سلامت کارگران در مقررات قانون کار محدودیتی برای مرخصی استعلاجی کارگران مشمول قانون کار پیش‌بینی نشده و به هر میزان که پزشک معالج تجویز کند می‌توانند از آن استفاده کنند.

مرخصی بدون حقوق

ماده ۱۶ قانون کار به این مرخصی پرداخته است. با توجه به این مورد مرخصی تحصیلی یکی از انواع بدون حقوق بوده و استفاده از آن موکول به پیش‌بینی موضوع در قرارداد کار بین طرفین یا توافق بعدی آن‌ها یا مقررات آموزشی در واحد مربوطه خواهد بود.

طبق ماده ۷۳ قانون کار نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق کارگران و مدت آن و شرایط برگشت آن‌ها به کار پس از استفاده از مرخصی با توافق کارگر یا نماینده قانونی و کارفرما تعیین خواهد شد. در ماده ۱۶ حداکثر مدت مرخصی بدون حقوق دو سال تعیین شده است که مطابق تبصره این ماده در مورد مرخصی تحصیلی تا دو سال دیگر نیز قابل تمدید است.

باعث افتخار ماست که درصد بالای موفقیت در پرونده‌های کیفری و حقوقی سبب شده افرادی که به ثمین عدالت اعتماد کرده‌اند و امور حقوقی خود را به ما سپرده‌اند، مجدداً ما را انتخاب کنند. برای ارتباط با ما تماس بگیرید.